Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

"O, zein aizen eder loa :
eriotzaren anaitzakoa :
bizitzazko urloa! . . ."
(BiL 44-46, 143)
Bi osagarriz baino gehiagoz osaturiko korrelazioak, Dámaso Alonsok "pluralidad de
correlación" deiturikoak aurkezteko honako adibide hau eskeintzen digu :
"Ni en este monte, este aire, ni este rio,
corre fiera, vuela ave, o pece nada . . .
Eta soneto berean beherago beste bi korrelazio daudela esaten du :
"cuando a cada cual de ellos más le agrada
fresca cueva, árbol verde, arroyo frío . . .
dejan la sombra, el ramo y la hondura . . .
Dámaso Alonsok eskainiriko adibide konkretu hau soneto oso batean zehar nola gertatzen den
ikusi nahirik, Góngoraren Sonetoen artean bat aurkitu nahi izan dut konparaburu gisa erabiltzeko :
XLVII
NO DESTROZADA NAVE EN ROCA DURA
No destrozada nave en roca dura
Tocó la playa más arrepentida,
Ni pajarillo de la red tendida
Voló más temeroso a la espesura ;
Bella ninfa la planta mal segura,
No tan alborotada ni aflijida,
Hurtó de verde prado que escondida
Víbora regalaba en su verdura,
Como yo, Amor, la condición airada,
Las rubias trenzasy la vista bella
Huyendo voy, con pie ya desatado,
De mi enemiga, en vano celebrada .
Adiós, ninfa cruel ; quedaos con ella,
Dura roca, red de oro, alegre prado 87.
Góngoraren sonetoen anean "Mientras por competir con tu cabello" eta beste askotan ematen da
Dámaso Alonsok dioenez, azken bi lerroetan poema osoan zehar agerturiko elementuen bilketa den
korrelazioa .
Korrelazio pluralitate hau Lizardik bcrak bere olerki gogongorinoa zela esanikoan ematen dela
esan liteke berak eginiko aipamenak hartaraturik :" . . .una poesía gongorina -una en que llamaba
lagarto al maíz- " 88 .
Lizardiren olerki gongorino hori Bultzi-Leiotik da, eta ikusi batera, Gongoraren estilotik oso
gutxi duela badirudi ere, -gogora literatur kritiko gehienek Lizardiren olerkigintza
inpresionistaren adibidetzat aipatu dutela -, korrelazioen erabilerari dagokionez, izan lezake olerki
honek gongorazaletasunik .
87 GÓNGORA, L; Sonetos, Emiliano Escolas editor, Madrid, 1980, 40 . or .
88 LIZARDI, X.; "Gramáticas cuskéricas" in Euzkadi, 1930-11-2, 1 . or. ; K-L 319. or .
2 1 8