Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

Lizardi'tar Xabier
GABON - IPUI - BERRIA
XABIERTXO'REN ERIOTZA
(Nere leenengo Xabiertxo'ren eritoz-egunean :
1925gko . Lotazilaren 24g)
Gabon-egun-goizean/ Jaun Aita pozik/ jeiki, ta aingerutxoak/ orra nun bildu ditun,/ esanik :
"Poztu, ene txikiok,/ gaur, arratsean,/ aurtxorik ederrena/ jaiotzekoa bait'da/ lurrean .
Apaindu ta zoazte/ guztiok beera/ berri ona zabalduaz,/ z(e)uen Jainkotxoa(ri) gurtzera .
Zenbat zerate, baña?/ Bat, bi, iru, amar,/ ogei, eun, mila . . . Gutxi!/ Jai ortako, geiago/ nik bear!
Entzun : ega lurreko/ seasketara,/ ta aur zoragarrienak,/ ene maiteok, berean/ aukera .
Masallean laztan bat,/ ezitz beeea :/ eskutik ar, ta abia . . ./ orrela ugalduz z(e)uen/ taldea .
Ta lurbira guztia/ egin ondoren,/ jaiez jantziz biotzok/ bildu, iñularrerako/ Belen'en ."
Zalaparta bizian,/ txalo jo ta jo,/ Jainko zaarrari oro(k)/ billaldean (baranoan) egatu/ zaizkio .
Ta, arutz lagun-eginda,/ puska batean,/ emen datoz berriro,/ ega-iraulka pozaren / -pozean .
Jauna'ren baratzako/ iturrietan/ murgildu, ta asi dira/ beren buruon eder-/lanetan . 64
Ura jolaska astinduz, aien argiarri-joste dizdikaria, ego bigun-arrotan, alkarri! . . .
Emen-or, ur-ertzeko osto-itzalpetan, eguzki-izpizko orraziz dituzu iñortzuk, ille-leunketan .
Asko, esku betean ura jasorik, mami zurigorriak igurtzika daude, eten gaberik . . .
Ta usai zoragarririk bai-dariote!, artu-alan ur mea miritz gozo biur bait zaiote . . .
Gertu-ta-gero, urrezko/ txilibitoak/ aoratu, ta abia / ziran, zabala arrotuz/ egoak .
Nun(non) dira? . . . Antxe, urdiñaren/ sakonean,/ ezer ez dezu ikusten/ argizko auts-irakin-/antzean?
Noratsu? . . . Iñun ez. Oro/ lengoraturik,/ begiak ez du jotzen/ urdin baztergabea/ besterik .
Gabon-egun-goizean,/ seaskatxoan,/ Xabiertxo gaixoa/ gaitzak ito-zorian/ zegoan .
I
II
-Zer dek, eguzki orrek,/ gure ederrena?/ Nork min-egin, esaidak,/ biotz biren zatirik/
maitena?
Itxo(i)n!(. ..) Ustez, arnasa/ baretu zaio :/ parre-antz gozo batek/ ezpaintxoak argitu/ dizkio . . .
- Iñoren itz emeak/ entzuten ago,/ geldi-geldirik eta/ bular eztian baño/ pozago? . . .
Ene! Bildur! Ez, il, ez,/ arren, txikia!/ Ez joan, gure poza,/ ez, gure biziaren/ argia!!
Ene! Gure biotzon/ erdibitzea!/ Nekez(,) arterañoan,/ itotako negarra/ lertzea! . . .
Ene! Amen begien/ negar-obiak/ ondoa jo-eziñak/ egin (ote)ete-ditu Jaun/ aundiak ? . . .
Bular yoritik ez aut,/ ene!, ikusiko/ zalapartan edaten! / gosea aserik bajt'dek/ betiko . . .
baituk
64 Hurrengo lau "ahapaldiak" ez daude Biotz-Begietango bertsioan .
5 3 1