26.08.2013 Views

Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Jatorria hori dela onarturik ere, bereziki Aitzolen eta <strong>Lizardiren</strong> kasuan, ideialismo alemanaren<br />

eragina Frederi Mistralen eta honen Felibrige mogimenduaren bitartekotzaz, Probentzako pizkunde<br />

mogimenduaren galbahetik iragazia heldu zitzaigula zehaztu beharra dago, ene ustez 218 .<br />

Euskal kulturaren Pizkunde une horretan Mistralek dituen bi ezaugarrik erakartzen dute, batipat :<br />

bata, begi bistakoa dena, arkaikoa, umila eta "vilipendiada" izan den hizkuntza batean idatziz lortu<br />

duela Mistralek Homeroren lijada eta Odisearekin, Virgilioren Eneidarekin, Danteren Divina<br />

Comediarekin, Tassoren La Jerusalem Libertadarekin, Ariostoren Orlando Furiosorekin, Miltonen El<br />

Paraiso Perdido eta Camoensen Os Lusiadasekin aidera daiteken obra sortzea, «estrofas que son un<br />

himno", "que ni la acción del tiempo ni la carcoma destruirán" 219 .<br />

Aide batetik, beraz, hain garatuak ez dauden hizkuntzentzat ere aukera bat badago, idazle gailen<br />

batek eskuak laguntzen badio . Hori da Aitzolen proiektuaren barruan toki garrantzitsu bat eskuratuko<br />

duen asmoa, euskaraz ere, horiekin aidera daitekeen obra sortzeko gai den idazlea bilatu eta<br />

animatzea.<br />

Badu Mistralen Mireio idatzia dagoen hizkuntzaren xumetasunaz gain beste ezaugarri nagusi bat<br />

Aitzolentzat: tankera idilikoa .<br />

"Parecen las páginas del mejor poema idílico de los tiempos modernos, descripciones adecuadas<br />

y apropiadas de i nuestros campos y de las leyendas y creencias populares que imprimen la<br />

característica a nuestro pueblo euskaldun. Es que Mistral ha cantado a un pueblo creador fecundo de las<br />

naciones latinas, que a través de sucesos trágicos ha conservado sin desfallecer, el tesoro de sus<br />

tradiciones, cuentos y leyendas, defendidas amorosamente por la arcaica lengua provenzal' 220 .<br />

Handik hiru egunetara argitaraturiko bigarren artikulu batean gehiago zehaztuko du Mistralen<br />

ereduak Euskal Pizkundeari nolako irakaspena eman behar dion : hizkuntza guztien pizkunde<br />

literarioetan ikus daitekeen gertakizun orokorra da . Olerkariak daude aurreko aldean . Bihotz<br />

handiak, . . ." 221 .<br />

Euskal Literaturaren barruan ere idazle multzoa ugaltzen ari da eta meritua aitortzen die<br />

umiltasunez, hala ere, ez zaio aski iruditzen hala ihardutea :<br />

"Mas debemos ser noblemente sinceros en todas nuestras apreciaciones . Nuestros poetas se hallan<br />

desorientados . No acaban de fijar las normas precisas de una trayectoria eficaz . Su actuación es<br />

aislada. Son meritorios sus esfuerzos ; más solos, sin ayuda y direccción alguna, sin mutuo intercambio<br />

entre ellos, no han llegado a crear la poesía vasca . Existen, sí, y magníficas poesías en euskera; más<br />

triste es confesarlo, no hallamos poesía vasca . Nuestros vates o desconocen o desprecian los elementos<br />

más valiosos para una poesía genuinamente indígena . Ninguno de ellos ha estudiado al arrantzale, ni su<br />

vida característica, la preocupación y fisonomía del nekazari y baserritar, al aizkolari, al bertsolari, al<br />

korrikalari. Las escenas de la vida labriega, tan típica en nuestra patria : la vida pastoril, tan saturada<br />

de cuentos amenísimos ; las ferias de ganados, con sus festejos y apuestas, no han merecido la atención<br />

de nuestros poetas" 222 .<br />

1930ko artikulu honetan jadanik isladaturik ikusten da Aitzolek zentzu murriztailea duela<br />

literaturaz, berak dituen helbururako baliogarri izan daitekeen literaturaz .<br />

218<br />

219<br />

220<br />

221<br />

222<br />

<strong>Lizardiren</strong> ideia, kontzeptu eta metaforetako zenbait Mistralen eredutik hartuak dira "Edizio Kritiko baterako"<br />

oharretan ikus daitekeenez .<br />

AITZOL; "El cantor de un pueblo", 1 1 . or .<br />

AI TZOL; "El cantor de un pueblo", 11 . or .<br />

"Es fenómeno general que se observa en el renacimiento literario de todas las lenguas . En las vanguardia figuran<br />

los poetas . Grandes corazones, almas llenas de rectitud, la bondad . . .". AITZOL; "Mistral y los poetas vascos" ín<br />

Euzkadi, 1930-4-16 ; Id-9,n Guztiak, I, 13 . or .<br />

ATTZOL; "Mistral y los poetas vascos", 13. or .<br />

70

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!