Dicionario Etimologico Da Lingua Portuguesa, de Antenor Nascentes
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
.<br />
.<br />
.<br />
.<br />
.<br />
que<br />
,<br />
1<br />
Póculiforme — 406 Pojadoiu'o<br />
formza,<br />
PÓCULIFORME — Do' lat. poculu, copo, e<br />
forma.<br />
PODAGRA — Do gr. poddgra, gota que<br />
ataca os pés, pelo lat. podagra.<br />
PODAL — Do gr. poús, podós, pé, e suf. al.<br />
f ilho<br />
PODALIRIO — De Podalírio, nome <strong>de</strong> uní<br />
<strong>de</strong> Esculapio (Fígueiredo)<br />
PODAR — Do lat. putar e, limpar, cierra-<br />
PODAKTEÓCACE — Do gr. poús, podós, pé,<br />
PODAXINEA Do •_-<br />
gr. polis, piodós, pé,<br />
mar; esp. podar, it. potare, fr. do su<strong>de</strong>ste p-uá.<br />
artrúcace, q. v.<br />
áxon, eixo, e suf. inea.<br />
PODBNCÉí'ALO — Do gr. poús, podós, pé,<br />
pedúnculo, e egképhalon, encéfalo.<br />
PODENGO — A.' Coelho tirou do esp. po<strong>de</strong>nco.<br />
Figueiredo, do b. lat. potencu. M. Lübke,<br />
na Gram., I, 47, pren<strong>de</strong> po<strong>de</strong>nco ao ibérico.<br />
Em BBW, 6698, consi<strong>de</strong>ra <strong>de</strong> origem <strong>de</strong>seonhecida.<br />
Rejeita o étimo germánico (Zeitschrift<br />
ro-,n. Pial., XXIIl, 107, perqué o suf -nc- c o<br />
fonema inicial nao sao germánicos, o muiLo menos<br />
aceita o latim putero (Zeitschrift rain. Phil,<br />
VII, 122). Diez, Gram., II, 347, 3oús, podós, pé,<br />
o ophthalmós, ólho.<br />
PODOGINIO — Do gr. poús, podós, pé, e<br />
gync >-vj|hor (ovario) e suf. io.<br />
PODÓGINO — Do gr. poús, podós, pé, e<br />
gyné, mulher (ovario). E' o qualificativo do disco<br />
que, formado por um corpo carnudo, eleva<br />
sensivelmente o ovario.<br />
PODOLOGIA — Do gr. poús, podós, pé,<br />
lagos, tratado, e suf. ia.<br />
PODÓMETRO — Do gr. poús, podós, pé, e<br />
metr, raiz <strong>de</strong> metréo, medir.<br />
PODOPLEGMATITE — Do gr. poús, podós,<br />
pé, plégma, plégmatos, trama, re<strong>de</strong>,' e<br />
suf. ite<br />
PODÓPTERO — Do gr. poús, podós, pé, e<br />
pterón, asa.<br />
PODÓSCAFO — Do gr.. poús, podós, pé, e<br />
slcáphos, barco.<br />
PODOSPfiRMIO — Do gr. poús, podós, pé,<br />
pedúnculo, spórma, sementé, e puf. io.<br />
PODOSTEMACEA — De Pcdos'e.>uo)t, nome<br />
do género típico, formado do gr. poús, podós,<br />
p¿ r '''-,""", filete. " suf. áca.<br />
theke,<br />
PODOTECA — Do gr. poús, podós, pé, e<br />
estojo.<br />
PODRE — Do lat. putre; esp. podre, it.<br />
piltro..<br />
PODRIDA — Do esp. podrida Colla); V.<br />
Olha.<br />
PODURA<br />
PODURO<br />
ov/rú,. cauda.<br />
POÉFAGO — Do<br />
erva.s.<br />
De podurb<br />
- Do gr. poús, yodos,, pé, e<br />
poephágos, que come<br />
POEjO — Do lat. pulegiu, puleiu; esp.<br />
poleo, it. puleggio, fr. pouliot. A quantida<strong>de</strong><br />
do prirneiro ,u é duvidosa (M. Lübke, Introduqao,<br />
n. 143, Wal<strong>de</strong>)<br />
•<br />
POEMA — Do gr. poíema., o se faz,<br />
pelo lat. poema. Ern Heródoto aínda, significava<br />
trabalho manual; em Plaíáo já era' trabalho<br />
literario.<br />
POESÍA — Do gr. poíesís, acáo ele fazer<br />
alguma. coisa, pelo lat. poese, e suf. ií. Em<br />
Heródoto aínda significava feitio; <strong>de</strong>pois aparece<br />
como obra poética.<br />
POETA — Do gr. potetes, o que faz, o<br />
a.utor; pelo lat. poeta. Des<strong>de</strong> Hesíodo e Pínclaro<br />
significa o que faz versos. "On croit r--rnmunément<br />
que le poete, aux yeux <strong>de</strong>s Grecs,<br />
était "le créateur", et le poéme "une création".<br />
Mais la réalité est un peu diff érente.- Aprés<br />
une premiére époque, celle <strong>de</strong>s aé<strong>de</strong>s, oú les<br />
poetes étaient leurs propres interpretes, il en<br />
vint une autre oíi l'on commenca á distinguer<br />
l'auteur <strong>de</strong>s vers et le chanteur ou acteur qui<br />
ne fait que les reproduire en publie On a<br />
clit alors melón- ¡potetes, ou epón poietés, par<br />
opposition íirh.apsodós, ou hypocrités. Puis, par<br />
abréviation, -poietés, quand il était questión :<br />
d'o<strong>de</strong>s ou <strong>de</strong> drames, a signifié l'auteur <strong>de</strong>s<br />
vers, exactement comme quand, á la fin d'une<br />
piéce <strong>de</strong> théatre, le publie reclame aujourd'hui<br />
"l'auteur". Mais cette dualité s'est peu a peu<br />
effacée clu souvenir. Le poete, n'ayant plus<br />
besoin d'un truchement," mais gardant toujours<br />
le méme nom, a paru alors <strong>de</strong>voir son titre<br />
a quelque conception plus élevée: c'est entouré<br />
<strong>de</strong> cette aureole <strong>de</strong> noblesse que son nom nous<br />
apparait aujourd'hui". (Bréal, Essai <strong>de</strong> sémantique,<br />
157). A base do voc. gr. é o ático poéo.<br />
por poiéo, fazer.<br />
POETIFICAR — Do lat. poeta, fie, raíz<br />
alterada <strong>de</strong> faceré, fazer, e <strong>de</strong>sin. ar.<br />
POGONIASE — Do gr. pógon, barba, e sufixo<br />
tase. -<br />
POGONOFORA •— Do gr. pogonophóros,<br />
que tem barba. Esta ave tem pelos erri torno<br />
do bico. G. Viana grafa pogonífora com o A<br />
*<br />
plástico que cabe aos compostos latinos.<br />
POGONÓFODO — Do gr. pógon, barba, e<br />
poús, podós, pé. Tem pelos nos pés.<br />
POIA — De poto.<br />
POIAL — De poio e suf. al. A. Coelho <strong>de</strong>rivou<br />
do lat. podiu e Nunes, Gram. Sist., 98,<br />
<strong>de</strong> um lat. 'podíale-.<br />
POIO — Do gr. pódion pelo lat. podiu-<br />
POIQUILITA — Do gr. poilcílos, variegado<br />
,e suf. ita. Ramiz dá pecilito.<br />
POIS — Do lat. postea; esp. pues, it.<br />
poseía, ir. puis (M. Lübke, Gram., III, 624,<br />
REW, 6687) . "A Y origine, on distinguait entre<br />
post festum e post adventum, dé méme qu'entre<br />
postea ou plutót en latín vulgaire postja venit<br />
et post(ea) evenit, post(ea) intravit, postj advenit.<br />
L'i<strong>de</strong>ntité <strong>de</strong> forme dans la plupart <strong>de</strong>s<br />
cas oü les <strong>de</strong>ux termes étaient antévocaliques<br />
et la párente <strong>de</strong>s sens déterminérent alors una<br />
confusión entre post e postea et ensuite une<br />
simplification <strong>de</strong>s différentes formes". (M. Lübke).<br />
A. Coelho <strong>de</strong>rivou do lat. posi. Ribeiro<br />
<strong>de</strong> Vasconcelos, Gram. Hist., 114, igualmente:<br />
com a queda do í ficaria pos, ditongando-se<br />
<strong>de</strong>pois o o: pous, pois. Leite <strong>de</strong> Vasconcelos ,<br />
Filología Miran<strong>de</strong>sa, I; 449, acha obscuro o étirno.<br />
Enten<strong>de</strong> que post explica perfectamente o<br />
esp. pues, mas nao o port. e gal. pois, por<br />
causa, da existencia do i. "Fórga é, diz ele,<br />
recorrer a outro étimo : talvez esteja em poste<br />
(lat. are, conservado em lat. vulg.), tornado<br />
na pronuncia comum "posti, como tardi por<br />
tar<strong>de</strong>: <strong>de</strong> "posti viria "poiste ou *poist, como<br />
quaisi ou quais <strong>de</strong> quasi; e <strong>de</strong> "poist viria<br />
pois. A explicagáo convinha ao port. ao gal.<br />
e ao mir. (an<strong>de</strong>s). (Ou po<strong>de</strong> admitir-se "pox,<br />
por' influencia <strong>de</strong> mox? Também 'pox dava<br />
perfeitamente pois : cf. seis dé sea;)". CSMi- ;<br />
chaelis <strong>de</strong> Vasconcelos, Glossário do Cañe, da<br />
Ajuda, supóe um adverbio popular posti _por<br />
postius ou postea, <strong>de</strong> post. Nunes, Gram- Hist-,<br />
354, <strong>de</strong>riva <strong>de</strong> 'posti por poste.<br />
POJADOURO — Por bojadouro, <strong>de</strong> bojar?<br />
(Figueiredo).