Dicionario Etimologico Da Lingua Portuguesa, de Antenor Nascentes
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
.<br />
.<br />
.<br />
.<br />
(Quintiliano,<br />
.<br />
.<br />
.<br />
.<br />
Tv<br />
Solar 476 — Scmatoplenra<br />
lat. solare.<br />
SOLAR — 7 (do sol) : Do<br />
2 (da. sola): De sola e suf. ar. "V . Plácido<br />
Barbosa, Rui Barbosa, Réplica, 595.<br />
'3 (verbo): De sola e <strong>de</strong>sin. ar.<br />
4 (subst.): Do lat. solu, solo (M. Lübke,<br />
SOLARIO — 1 (relógio do sol) : Do<br />
REW, 8079).<br />
5 (verbo) : De soZo (jogo) e <strong>de</strong>sin. ar.<br />
lat. solariu.<br />
2 (tributo): Do lat. solanu.<br />
SOLAU — Talvez do cat. sotan (.Arc'hiv für<br />
<strong>de</strong>s SUidium <strong>de</strong>r neueren ñprnc.hen, CXXVII,<br />
372, apud M. Lübke, REW, 8080).<br />
SOLAVANCO — A. Coelho tirou <strong>de</strong> so e<br />
ctlavanca. Figueiredo acha que está por solavanea,<br />
<strong>de</strong> solevar.<br />
SOLDADO — Do it. soldato (M. Lübke,<br />
REW, 8069).<br />
SOLDANELA — Do fr. soldanelle (A. Coelho)<br />
ṠOLDAR — Do lat. solidare, tornar sólido;<br />
esp. soldar, it. ant. sodare, fr. sou<strong>de</strong>r.<br />
SOLDÓ — Do lat. soldu por solidu, scilicet,<br />
numriiu, moeda espessa (Larousse), inteira, na»<br />
fracionada (Moreau) ; esp. sueldo, it. soldó,<br />
ira. ant. sol, mod. soíí. V. M. Lübke, Intro~<br />
duc&o, n. 103.<br />
SOLDÜRIOS Do lat. soldnrios.<br />
SOLECISMO — Do gr. soloikismós pelo lat.<br />
soloecismu. Geralmente se pren<strong>de</strong> o vocábulo<br />
á colonia aqueo-ródia <strong>de</strong> Solos, fundada na Cilícia,<br />
a qual, per<strong>de</strong>ndo as tradicóes helénicas,<br />
..se barbarizou.: "Segundo Egger, Grammaire comparee,<br />
soloihíso, a principio <strong>de</strong>signou toda falta<br />
<strong>de</strong> gósto ou <strong>de</strong> conveniencia nos atos da vida.<br />
Significou <strong>de</strong>pois <strong>de</strong>turpar a lingua grega (Heródoto),<br />
especializando-se <strong>de</strong>pois no sentido <strong>de</strong><br />
cometer erros <strong>de</strong> sintaxé, por oposigáo ao barbarismo,<br />
erro <strong>de</strong> fonética, morfología ou semántica.<br />
.Selecismus est impar et inconveniens<br />
compositura partium oratibnis (Aulo Gélio)<br />
Cctera vitia omnia ex pluribus vocibus sunt,<br />
quorum est soloecisnnus<br />
-<br />
Inst.<br />
Orat., I, cap. V). Segundo Boisacq, a relacáo<br />
cora Solos, cida<strong>de</strong> da Cilícia (Estrabáo, XIV,<br />
2, 281) nao é inteiramente segura.<br />
SOLEDADE — Do lat. solitate; esp. soledad.<br />
E' forma refeita, pois houve o ant. soida<strong>de</strong><br />
: É porem me parece este nome <strong>de</strong> sui/da<strong>de</strong><br />
tam proprio (D. Duarte, Leal Gonselheiro,<br />
pg. 151).<br />
SOL-E-Dó — De sol (nota <strong>de</strong> música), e dó<br />
(nota <strong>de</strong> música)<br />
SOLBIRA — De sola e suf. eirá. (A. Coelho,<br />
M. Lübke, REW, 8064); it. soglia (sem su-<br />
Leite <strong>de</strong> Vasconcelos,<br />
íixo), fr. seuil (i<strong>de</strong>m) .<br />
Eicoes <strong>de</strong> Filología <strong>Portuguesa</strong>, 296, <strong>de</strong>rivou da<br />
lat. solu, solo.<br />
nome do género<br />
SOJ-.ENÁCEO — De Solen,<br />
típico, do gr. solén, tubo, e suf. uceo.<br />
SOLENE — Do lat. sollevtne, que volta<br />
todos os anos, festejado anualmente, festejado.<br />
De sollus, segundo Wal<strong>de</strong>, ou solus, segundo<br />
Bréal; o gramático Albino prendía a soleré:<br />
solemne eo quod solet in anuo, per unum l scribendum<br />
est (Keil, VII, 310, 32)<br />
SOLENOCONCO — Do gr. solén, tubo, e<br />
Tcógclios, concha. Estes moluscos tém concha,<br />
tubular.<br />
SOLENOGASTRO — Do gr'. solén, tubo e<br />
gastér, gastrós, ventre.<br />
SOLENÓGLIFO — Do gr. solén, tubo, canal,<br />
SOLENOIDE — Do gr. solenoeklés, em for-<br />
e qlvphé, vnciss.o<br />
ma <strong>de</strong> tubo.<br />
SOLERCIA Do lat. solertia.<br />
SOLERTE — Do lat. solerte.<br />
SOjüETRAR — De só, letra e <strong>de</strong>sin. ar.<br />
A. Coeiho <strong>de</strong>riva do prefixo so e letra.<br />
SOLEVAR — Do pref. so> e levar, no sentido<br />
<strong>de</strong> levantar.<br />
SOLEA — De sol e fá, notas <strong>de</strong> música,<br />
se nao do it. .solfa, que alias tem a mesma<br />
íorma.cáo (Petrocchi)<br />
SOLFATARA — Do it. sulfatara, mina <strong>de</strong><br />
enxofre (Figueiredo) . G. Viana, Vocabulario,<br />
propoe como substitutivo enxofreira. A. Coelho<br />
tirou do fr. solfatare.<br />
SOI.FEJO — Do it. solf erigió. .O fr. solfdge<br />
tem a mesma origem (Larousse, Clédat,<br />
Brachec,<br />
Stappers)<br />
SOLHA — Do lat. solea, linguado; it. ant.<br />
soglia. O ¡at. solea /significa própriamente sandalia;<br />
o linguado ó um peixe achatado, como<br />
urna sola <strong>de</strong> sapato.<br />
SOLHO — Do esp. sollo (M. Lübke REW<br />
8439). A Coelho <strong>de</strong>riva <strong>de</strong> solha.<br />
SOLICITADOR — Provável adaptagá» do<br />
ingl. solicitar, procurador (Bonnaffé)<br />
SOLICITAR — Do lat. sollicitare.<br />
'<br />
SOLIDAO — Do lat.- solitudine a,través ele<br />
urna forma solidoe '(Cornu, Port. Spr., § si,<br />
Nunes, Gram. Hist., 386); it. solitudine, fr. solitu<strong>de</strong>.<br />
E' forma refeita, pois houve um 'aní.<br />
soidño.<br />
suf.<br />
SOLIDARIO — Do lat. solidu, sólido, e<br />
ario.<br />
SOLiDÉU _ Do lat. solí Deo, só a Deus;<br />
é um barretinho que os eclesiásticos só tém<br />
obrigacáo <strong>de</strong> tirar ante o sacrário.<br />
SOLIDIFICAR.. _ Do lat. solidu, sólido,<br />
fie, raiz alterada <strong>de</strong> faceré, fazer, e <strong>de</strong>sinencia<br />
ar.<br />
SOLIDISMO — De solido_ e suf. ismo. Era<br />
a doutrina que, em oposicao ao humorismo,<br />
sustentava que a origem das molestias era <strong>de</strong>vida,<br />
a modifieacoes das partes sólidas da economía<br />
SOLIFÉRREO — Do lat. soliferren.<br />
SOLtFUGO — Do lat. solé, sol, e fug, raía<br />
do fuciere. fusir.<br />
SOLILOQUIO — Do lat. soliloquiu.<br />
SÓLIDO — Do lat. solidu. V.- Sóido.<br />
SOLIMÁO — Do ár. sulaimani, <strong>de</strong> Saloma»,<br />
sublimado corrosivo (Lckotsch) . Dozy, Eguilaz<br />
dáo um ár. vulgar sheliman, arsénico, turca<br />
solaman. que sao alte.racoes do lat: sublimatu:-<br />
SOLIO — Do lat. soliu.<br />
SOLIPBDE — Do lat. solu, só, e pe<strong>de</strong>, pé<br />
(A. Coelho). O pé apresenta um só <strong>de</strong>do. Larousse<br />
dá o lat. solidive<strong>de</strong>, que nao tem o casco<br />
fendido (.solidus pes), o qual ocorre em Plínio.<br />
SOLIPSISMO-— Do lat. solu, só, ipse, mesmo,<br />
e suf. ismo (G. Viana, Apost., .<br />
II, 438).<br />
SOLITARIA — Substantivacáo do adietiva<br />
solitaria. E' um verme que existe isolado no<br />
intestino <strong>de</strong>lgado do homem.<br />
SOLITARIO — Do lat. solitariu. V. Solteiro<br />
SÓLITO — Do lat. solitu.<br />
SOTO _ i (terreno): Do lat. solu.<br />
2 (aria) : do it. solo. Larousse, Brachet,<br />
Clédat( Stappers dáo a mesma origem ao fr.<br />
solo.<br />
3 (jorro) : Talvez do esp. solo porque um<br />
lance do jógo do hombre e <strong>de</strong> outros <strong>de</strong> cartas<br />
tem é.^te nome.<br />
SOLSTICIO — Do lat. solsiitiu, parada do<br />
sol.<br />
SOLTAR — Do lat. ''solutarc, freqüentative.<br />
<strong>de</strong> solvere. Figueiredo, dá um b. lat. soltare.<br />
SOLTEIRO — Do lat. solitariu.; esp. soltero<br />
Ṡoi/rn — Do lat. 'Wí,t, ri« "so^vifu ñor<br />
solutu (Nunes, Gram. Hist., 130, Grandgent,<br />
V-lUnnr T-rrfin. rt . 43.91.<br />
SOLUBILIDADE '— Do lat. solubile, solúvel,<br />
e suf. ¡da<strong>de</strong>.<br />
SOLUCAR — Do Int. snbnhcttiare, resultante<br />
<strong>de</strong> sinm.atire. influenciado ñor qlv.tf.us,<br />
alnttvre (sinalv.f.iare), e oom troca da sílaba<br />
inicial pelo prefixo sub (M. Lübke, Gram., I,<br />
443. 515, Introducdo, n. 142. REW, 79431 • esP<br />
sollozar. V. Cornu, Porr. Spr , § m, 137'a a!<br />
Coelho. Cortesao <strong>de</strong>rivou <strong>de</strong> 'solugo. 'que tirou<br />
do e^". vil^zo<br />
SOLUTO — Do lat. solutu, dissolvido<br />
SOLrivEL Do lat. solubile.<br />
SOLVER — Do lat. solvere; esp. solver,<br />
it. solvere, fr. soudrc.<br />
SOM — Do lat. sonu; esp. sueno, it. suo-<br />
110, f*- -""-/i.<br />
SOMA — (adicao): Do lat. summa; esp.<br />
suma. it. somma. fr. sommc<br />
SOMASCSTICA — Do gr. sómashetás, que<br />
faz exercicios corporais, e suf. ica. Neol. do<br />
Bally.<br />
SOMÁTICO — Do gr.. somaükós, relativo<br />
ao corpo.<br />
SOMATISTA — Do gr. soma, sómatos,<br />
corpo, e suf. ista. E' o partidario da doutrina<br />
que atribuí a loucura a lesóes materiais do:<br />
sistema nervoso e nao a causas psíquicas.<br />
SOMATOCROMO — Do gr. soma, sómatos,<br />
corpo, e chrómd, cor.<br />
SOMATOLOGÍA — Do gr. só?)ia, sómatos,<br />
corpo, lóqos, tratado, e suf. ia.<br />
SOMÁTOPLEURA — Do gr. soma, sómatos,<br />
corpo, e pleura.