17.06.2016 Views

Dicionario Etimologico Da Lingua Portuguesa, de Antenor Nascentes

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

.<br />

.<br />

.<br />

.<br />

(Quintiliano,<br />

.<br />

.<br />

.<br />

.<br />

Tv<br />

Solar 476 — Scmatoplenra<br />

lat. solare.<br />

SOLAR — 7 (do sol) : Do<br />

2 (da. sola): De sola e suf. ar. "V . Plácido<br />

Barbosa, Rui Barbosa, Réplica, 595.<br />

'3 (verbo): De sola e <strong>de</strong>sin. ar.<br />

4 (subst.): Do lat. solu, solo (M. Lübke,<br />

SOLARIO — 1 (relógio do sol) : Do<br />

REW, 8079).<br />

5 (verbo) : De soZo (jogo) e <strong>de</strong>sin. ar.<br />

lat. solariu.<br />

2 (tributo): Do lat. solanu.<br />

SOLAU — Talvez do cat. sotan (.Arc'hiv für<br />

<strong>de</strong>s SUidium <strong>de</strong>r neueren ñprnc.hen, CXXVII,<br />

372, apud M. Lübke, REW, 8080).<br />

SOLAVANCO — A. Coelho tirou <strong>de</strong> so e<br />

ctlavanca. Figueiredo acha que está por solavanea,<br />

<strong>de</strong> solevar.<br />

SOLDADO — Do it. soldato (M. Lübke,<br />

REW, 8069).<br />

SOLDANELA — Do fr. soldanelle (A. Coelho)<br />

ṠOLDAR — Do lat. solidare, tornar sólido;<br />

esp. soldar, it. ant. sodare, fr. sou<strong>de</strong>r.<br />

SOLDÓ — Do lat. soldu por solidu, scilicet,<br />

numriiu, moeda espessa (Larousse), inteira, na»<br />

fracionada (Moreau) ; esp. sueldo, it. soldó,<br />

ira. ant. sol, mod. soíí. V. M. Lübke, Intro~<br />

duc&o, n. 103.<br />

SOLDÜRIOS Do lat. soldnrios.<br />

SOLECISMO — Do gr. soloikismós pelo lat.<br />

soloecismu. Geralmente se pren<strong>de</strong> o vocábulo<br />

á colonia aqueo-ródia <strong>de</strong> Solos, fundada na Cilícia,<br />

a qual, per<strong>de</strong>ndo as tradicóes helénicas,<br />

..se barbarizou.: "Segundo Egger, Grammaire comparee,<br />

soloihíso, a principio <strong>de</strong>signou toda falta<br />

<strong>de</strong> gósto ou <strong>de</strong> conveniencia nos atos da vida.<br />

Significou <strong>de</strong>pois <strong>de</strong>turpar a lingua grega (Heródoto),<br />

especializando-se <strong>de</strong>pois no sentido <strong>de</strong><br />

cometer erros <strong>de</strong> sintaxé, por oposigáo ao barbarismo,<br />

erro <strong>de</strong> fonética, morfología ou semántica.<br />

.Selecismus est impar et inconveniens<br />

compositura partium oratibnis (Aulo Gélio)<br />

Cctera vitia omnia ex pluribus vocibus sunt,<br />

quorum est soloecisnnus<br />

-<br />

Inst.<br />

Orat., I, cap. V). Segundo Boisacq, a relacáo<br />

cora Solos, cida<strong>de</strong> da Cilícia (Estrabáo, XIV,<br />

2, 281) nao é inteiramente segura.<br />

SOLEDADE — Do lat. solitate; esp. soledad.<br />

E' forma refeita, pois houve o ant. soida<strong>de</strong><br />

: É porem me parece este nome <strong>de</strong> sui/da<strong>de</strong><br />

tam proprio (D. Duarte, Leal Gonselheiro,<br />

pg. 151).<br />

SOL-E-Dó — De sol (nota <strong>de</strong> música), e dó<br />

(nota <strong>de</strong> música)<br />

SOLBIRA — De sola e suf. eirá. (A. Coelho,<br />

M. Lübke, REW, 8064); it. soglia (sem su-<br />

Leite <strong>de</strong> Vasconcelos,<br />

íixo), fr. seuil (i<strong>de</strong>m) .<br />

Eicoes <strong>de</strong> Filología <strong>Portuguesa</strong>, 296, <strong>de</strong>rivou da<br />

lat. solu, solo.<br />

nome do género<br />

SOJ-.ENÁCEO — De Solen,<br />

típico, do gr. solén, tubo, e suf. uceo.<br />

SOLENE — Do lat. sollevtne, que volta<br />

todos os anos, festejado anualmente, festejado.<br />

De sollus, segundo Wal<strong>de</strong>, ou solus, segundo<br />

Bréal; o gramático Albino prendía a soleré:<br />

solemne eo quod solet in anuo, per unum l scribendum<br />

est (Keil, VII, 310, 32)<br />

SOLENOCONCO — Do gr. solén, tubo, e<br />

Tcógclios, concha. Estes moluscos tém concha,<br />

tubular.<br />

SOLENOGASTRO — Do gr'. solén, tubo e<br />

gastér, gastrós, ventre.<br />

SOLENÓGLIFO — Do gr. solén, tubo, canal,<br />

SOLENOIDE — Do gr. solenoeklés, em for-<br />

e qlvphé, vnciss.o<br />

ma <strong>de</strong> tubo.<br />

SOLERCIA Do lat. solertia.<br />

SOLERTE — Do lat. solerte.<br />

SOjüETRAR — De só, letra e <strong>de</strong>sin. ar.<br />

A. Coeiho <strong>de</strong>riva do prefixo so e letra.<br />

SOLEVAR — Do pref. so> e levar, no sentido<br />

<strong>de</strong> levantar.<br />

SOLEA — De sol e fá, notas <strong>de</strong> música,<br />

se nao do it. .solfa, que alias tem a mesma<br />

íorma.cáo (Petrocchi)<br />

SOLFATARA — Do it. sulfatara, mina <strong>de</strong><br />

enxofre (Figueiredo) . G. Viana, Vocabulario,<br />

propoe como substitutivo enxofreira. A. Coelho<br />

tirou do fr. solfatare.<br />

SOI.FEJO — Do it. solf erigió. .O fr. solfdge<br />

tem a mesma origem (Larousse, Clédat,<br />

Brachec,<br />

Stappers)<br />

SOLHA — Do lat. solea, linguado; it. ant.<br />

soglia. O ¡at. solea /significa própriamente sandalia;<br />

o linguado ó um peixe achatado, como<br />

urna sola <strong>de</strong> sapato.<br />

SOLHO — Do esp. sollo (M. Lübke REW<br />

8439). A Coelho <strong>de</strong>riva <strong>de</strong> solha.<br />

SOLICITADOR — Provável adaptagá» do<br />

ingl. solicitar, procurador (Bonnaffé)<br />

SOLICITAR — Do lat. sollicitare.<br />

'<br />

SOLIDAO — Do lat.- solitudine a,través ele<br />

urna forma solidoe '(Cornu, Port. Spr., § si,<br />

Nunes, Gram. Hist., 386); it. solitudine, fr. solitu<strong>de</strong>.<br />

E' forma refeita, pois houve um 'aní.<br />

soidño.<br />

suf.<br />

SOLIDARIO — Do lat. solidu, sólido, e<br />

ario.<br />

SOLiDÉU _ Do lat. solí Deo, só a Deus;<br />

é um barretinho que os eclesiásticos só tém<br />

obrigacáo <strong>de</strong> tirar ante o sacrário.<br />

SOLIDIFICAR.. _ Do lat. solidu, sólido,<br />

fie, raiz alterada <strong>de</strong> faceré, fazer, e <strong>de</strong>sinencia<br />

ar.<br />

SOLIDISMO — De solido_ e suf. ismo. Era<br />

a doutrina que, em oposicao ao humorismo,<br />

sustentava que a origem das molestias era <strong>de</strong>vida,<br />

a modifieacoes das partes sólidas da economía<br />

SOLIFÉRREO — Do lat. soliferren.<br />

SOLtFUGO — Do lat. solé, sol, e fug, raía<br />

do fuciere. fusir.<br />

SOLILOQUIO — Do lat. soliloquiu.<br />

SÓLIDO — Do lat. solidu. V.- Sóido.<br />

SOLIMÁO — Do ár. sulaimani, <strong>de</strong> Saloma»,<br />

sublimado corrosivo (Lckotsch) . Dozy, Eguilaz<br />

dáo um ár. vulgar sheliman, arsénico, turca<br />

solaman. que sao alte.racoes do lat: sublimatu:-<br />

SOLIO — Do lat. soliu.<br />

SOLIPBDE — Do lat. solu, só, e pe<strong>de</strong>, pé<br />

(A. Coelho). O pé apresenta um só <strong>de</strong>do. Larousse<br />

dá o lat. solidive<strong>de</strong>, que nao tem o casco<br />

fendido (.solidus pes), o qual ocorre em Plínio.<br />

SOLIPSISMO-— Do lat. solu, só, ipse, mesmo,<br />

e suf. ismo (G. Viana, Apost., .<br />

II, 438).<br />

SOLITARIA — Substantivacáo do adietiva<br />

solitaria. E' um verme que existe isolado no<br />

intestino <strong>de</strong>lgado do homem.<br />

SOLITARIO — Do lat. solitariu. V. Solteiro<br />

SÓLITO — Do lat. solitu.<br />

SOTO _ i (terreno): Do lat. solu.<br />

2 (aria) : do it. solo. Larousse, Brachet,<br />

Clédat( Stappers dáo a mesma origem ao fr.<br />

solo.<br />

3 (jorro) : Talvez do esp. solo porque um<br />

lance do jógo do hombre e <strong>de</strong> outros <strong>de</strong> cartas<br />

tem é.^te nome.<br />

SOLSTICIO — Do lat. solsiitiu, parada do<br />

sol.<br />

SOLTAR — Do lat. ''solutarc, freqüentative.<br />

<strong>de</strong> solvere. Figueiredo, dá um b. lat. soltare.<br />

SOLTEIRO — Do lat. solitariu.; esp. soltero<br />

Ṡoi/rn — Do lat. 'Wí,t, ri« "so^vifu ñor<br />

solutu (Nunes, Gram. Hist., 130, Grandgent,<br />

V-lUnnr T-rrfin. rt . 43.91.<br />

SOLUBILIDADE '— Do lat. solubile, solúvel,<br />

e suf. ¡da<strong>de</strong>.<br />

SOLUCAR — Do Int. snbnhcttiare, resultante<br />

<strong>de</strong> sinm.atire. influenciado ñor qlv.tf.us,<br />

alnttvre (sinalv.f.iare), e oom troca da sílaba<br />

inicial pelo prefixo sub (M. Lübke, Gram., I,<br />

443. 515, Introducdo, n. 142. REW, 79431 • esP<br />

sollozar. V. Cornu, Porr. Spr , § m, 137'a a!<br />

Coelho. Cortesao <strong>de</strong>rivou <strong>de</strong> 'solugo. 'que tirou<br />

do e^". vil^zo<br />

SOLUTO — Do lat. solutu, dissolvido<br />

SOLrivEL Do lat. solubile.<br />

SOLVER — Do lat. solvere; esp. solver,<br />

it. solvere, fr. soudrc.<br />

SOM — Do lat. sonu; esp. sueno, it. suo-<br />

110, f*- -""-/i.<br />

SOMA — (adicao): Do lat. summa; esp.<br />

suma. it. somma. fr. sommc<br />

SOMASCSTICA — Do gr. sómashetás, que<br />

faz exercicios corporais, e suf. ica. Neol. do<br />

Bally.<br />

SOMÁTICO — Do gr.. somaükós, relativo<br />

ao corpo.<br />

SOMATISTA — Do gr. soma, sómatos,<br />

corpo, e suf. ista. E' o partidario da doutrina<br />

que atribuí a loucura a lesóes materiais do:<br />

sistema nervoso e nao a causas psíquicas.<br />

SOMATOCROMO — Do gr. soma, sómatos,<br />

corpo, e chrómd, cor.<br />

SOMATOLOGÍA — Do gr. só?)ia, sómatos,<br />

corpo, lóqos, tratado, e suf. ia.<br />

SOMÁTOPLEURA — Do gr. soma, sómatos,<br />

corpo, e pleura.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!