isahluko 1 - UKZN ResearchSpace - University of KwaZulu-Natal

okwenzeka kulezi zikole zombili, kodwa kwakuwukuthola ulwazi oluthe xaxa
ngokwenzeka ezikoleni ezisemalokishini, ezibonakala zithuthukile kanye nalezo
ezingathuthukile kangako ngokwezidingongqangi, njengoba lezi zikole nazo zazingafani
ngokwamazinga entuthuko. Ngizoqala ngokwakwenzeka eMbalenhle ngiqede ngixoxe
ngokwaseGolide kule ndikimba yokuqala kuphela njengoba sengike ngachaza.
6.2.1. OKUFUNDISWAYO: UKUFUNDISWA KWEMISINDO; UKWAKHA,
UKUHLONZA,NOKUCHAZA
NEZINDABA)
AMAGAMA; UKUFUNDISA IMISHO KANYE
6.2.1.1 ISITHOMBE ESIPHELELE NGOKUFUNDISWAYO ESIKOLENI IMBALENHLE
Ulwazi olwatholakala ekuphenduleni umbuzo othi othisha bakufundisa kanjani ukukwazi
ukufunda okubhaliwe emakilasini amabanga aphansi (ibanga lesibili) esiZulu ulimi
lwasekhaya lwatholakala ngokubuka othisha emakilasini befundisa ibanga lesibili. Lolu
lwazi lwacacisa ukuthi lapho befundisa ukufunda okubhaliwe ebangeni lesibili othisha,
baqala ngokufundisa imisindo. Le misindo ebangeni lesibili iqala ngonkamisa (a, e, i, o,
u), kungene imisindo engongwaqa ehamba ngamunye kuze kube yileyo ehamba
ngamibili. Imisindo ifundiswa ngokulandelana. Isibonelo: m, b, n, l, s, d, f, z, k, ch, th, hl,
ph, njalonjalo. Imisindo engonkamisa kanye nengongwaqa abanohlamvu olulodwa
ifundwa ebangeni lokuqala, kodwa le misindo iyabukezwa nasebangeni lesibili, bese
kugxilwa kakhulu emisindweni enezinhlamvu ezimbili.
Othisha basebenzisa amashadi ukukhumbuza abafundi ngemisindo esifundiwe lapho
kwakhiwa amagama noma kungeniswa umsindo omusha. Isibonelo, lapho umsindo
unezinhlamvu ezimbili, othisha babebakhumbuza abantwana ukuthi le misindo yakhiwe
ngokuhlanganisa imisindo emibili engobani nobani esifundiwe, njengoba beyibiza
ngamagama abawanamathelisa kuyo. Lokhu bakwenza ukuze abafundi bezokhumbula
ngalo uma kufanele bafunde noma babhale lowo msindo. Njengokuthi nje umsindo u
‘ph’, babethi umsindo wepani nomsindo wehawu. Umsindo u ‘g babethi umsindo
192