26.02.2013 Views

isahluko 1 - UKZN ResearchSpace - University of KwaZulu-Natal

isahluko 1 - UKZN ResearchSpace - University of KwaZulu-Natal

isahluko 1 - UKZN ResearchSpace - University of KwaZulu-Natal

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Nokho-ke lokhu akusho ukuthi ukufunda okubhaliwe kumele kuncishwe isikhathi sakho,<br />

kujahwe ekubhaleni. Ngakho-ke ngenxa yokuthi othisha abanalwazi olwanele<br />

ngokuyiyona njongo yokufunda okubhaliwe, bajaha ukubhalisa izingane kunokuba<br />

banike isikhathi esanele sokuthuthuka ekufundeni okubhaliwe, amazinga azo okufunda<br />

kube ngawabafundi bemibhalo abasezingeni eliphezulu. Lapho isikhathi esiningi<br />

sesithathwa ukubhala, umbuzo ongaqhamuka owokuthi lokhu kuyazilekelela yini<br />

izingane ukuba zithuthuke ekufundeni okubhaliwe ngokuqondisisa, futhi zikhuthale,<br />

zithande ukufunda imibhalo eyehlukene ngokuzimela? Lo mbuzo akukhombisi ukuthi<br />

impendulo ingaba elindelekile neyiyo ngoba ukufundisa izingane ukuba zizimele<br />

ekufundeni, ziqondisise ezikufundayo, yinto engatholakali kwabakushoyo nabakwenzayo<br />

othisha.<br />

Lokhu kungabi nolwazi olwanele kothisha lokufundisa ukufunda okubhaliwe, kwenza<br />

ukuba bathi lapho befundisa, basebenzise namagama angawezinto ezingekho<br />

emphakathini izingane eziphila kuyo, kanye nezenzo ezingeke zaziqonda izingane ngoba<br />

azikaze zidlule kuzona futhi akulula ukuba zihlangabezane nazo ekhaya<br />

nasemphakathini. Isibonelo, amagama ezikole izingane ezingakaze zizwe ngawo,<br />

njengesikole iNgwemabala, ishizolo, eNgwavuma, ngamagama ababewafunda<br />

ngokuwaphindaphinda. Kanjalo ukuhamba ngezinyawo izinyanga ezintathu uyobona<br />

umuntu omthandayo ezweni elikude, ukulala ngesiphuku, okuyinto engeke yatholakala<br />

kalula emiphakathini yesimanje, ukulala esikhotheni eduze kwendlela ngenxa<br />

yokukhathala, okungamanye amagama ayechazwa nguthisha uNtombifuthi,<br />

ayezoqhamuka endabeni ababezoyifunda, nokunye okuningi. Lokhu kuyaphikisana<br />

nokushiwo nguVygotsky (1978) lapho ethi izingane kumele zifunde ukufunda ngezinto<br />

ezenzeka emiphakathini, futhi ezinolwazi oluthile ngazo. UDuke benoMartin kuBlock<br />

noParris (2008), bagcizelela bathi:<br />

Elementory educators are travel agents responsible for helping students<br />

understand the journey toward reading comprehension they are about to take<br />

and helping them want to take it. Then, as throughout the journey, they serve<br />

as tour guides, providing the dispositions, background knowledge, and ways<br />

<strong>of</strong> thinking that that students need to become, we hope, increasingly<br />

sophisticated comprehenders, confident travellers. So, indeed, elementary<br />

288

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!