Radio is dead-Long live the Radio.pdf - Universidad del País Vasco

Irati Agirreazkuenaga
“Nazio-identitatea” egungo gizarteetan sendo errotutako kontzeptua dugu, bai
praktika kulturaletan zein politikoetan; alabaina, ez genuke ahaztu behar lehenago
esan bezala, identitate horiek aribidean dauden negoziazio eta elkarrizketen ondorio
direla, esanahi anitzen eramaile, eta askotan aldaketak jasaten dituztela (O’Donnell,
2001: 176). O’Donnell-ek hiru telesaioren -irlandarra bat, euskalduna bestea eta
eskoziar gaelikoz egindakoa hirugarrena- identitateak aztertzen ditu. Gu ez gara
hainbeste saiotan zentratuko baizik eta pertsonetan, irratigileetan.
Honela bada, azterketa honetan irrati espazioek sortzen dituzten identitate motak
ezagutzeko irrati kazetarien profilen analisia izango dugu abiapuntu. Irratia aukeratu
dugu hauxe baita hedabide eta hizkuntza gutxituak aintzat hartzen dituzten azterketetan
komunitate gutxituei gehien atxikitutako komunikabidea (nahiz eta ukaezina
den, era berean, egun sortzen ari diren eskualdetako telebista lokalak ere funtzio
hau betetzen hasi direla). Bestalde irratietako profesionalak aukeratu ditugu ikerketa
objektu gisa, irratiek sortzen dituzten identitate eraikuntza prozesuak ulertzeko
lehenengo pausua sortze horren atzean dauden profesionalak ikertzea delako. Horretarako,
kazetarion profila aztertzeko irizpide batzuk finkatzea beharrezkoa da, eta
ondoren etorriko da izaera desberdinetako irratietako kazetariak konparatu ahal izateko
aldagaien finkatzea.
3. Kazetarien profilen azterketak denboran zehar
Komunikabideetan lan egiten duten kazetarien inguruko ikerketak analisi mota desberdinak
barne-hartzen ditu. Ikerlerroetako batek kazetariak irizpide profesionaletatik
aztertzen ditu, profesionalen prestakuntza akademikoan eta eguneroko lan ohitura
eta jarreretan arreta jarriz. Era honetan, McLeod eta Hawley (1964) amerikarrek
garaiko lanaren soziologiaren inguruan garatutako ikerlanetan oinarrituta, kazetarien
orientazio edo joera profesionala neurtuko zituen adierazleak asmatu zituzten –profesionala
izateko joera maila altua, erdia edo baxua-. Adierazle horiek biltzen zituen
galdetegi aitzindariak onarpen duina izan zuen arlo bereko ikerlari gehienen artean,
eta ondorengo urteetan, galdetegi horretan oinarritutako azterketak bideratu ziren.
Ikerlan gehienek zera azpimarratzen zuten: Orientazio edo joera profesional maila
altua zuten kazetariek informazioa egiaztatzearen eta etika profesionala zaintzeko
ardura handia dute; ezagutza eremu desberdinak (zientzia, ekonomia, arazo sozialak,
etab.) espezializatzearen aldekoak dira; eta beraien informazio iturrien gehiegizko
eragina saihesten dute (Pollard, 1984; Nayman, 1973). Azpimarratzekoa da aipatu
ezaugarriak Ipar Ameriketan eta Kanadan gauzatutako ikerketen emaitzak direla,
izan ere, munduko txoko bakoitzak bere egoera berezia bizi baitu. Esaterako,
Ozeano Bareko uharteetan kazetarien profilaren inguruan burututako azterketa batek
346
The Radio is dead. Long live the Radio!