Radio is dead-Long live the Radio.pdf - Universidad del País Vasco

Irati Agirreazkuenaga
hizkuntzaren pobretzearen zergatietan. Euskadi Irratian, aldiz, imajinazio falta eta
hizkuntzarekin jolasteko erraztasun eza nabarmentzen dituzte lehenengo belaunaldikoek:
“Guk gehiago dibertitu beharko genuke. Gauza asko zentzu horretan doaz.
Gidoigintzan lan gehiago egin behar da, entzulearekin jolas gehiago egin behar da”
(Julian Beloki, Euskadi Irratiko “Jakin-minez” asteroko saioaren gidari nagusia, lehenago,
EITBko irratietako koordinatzaile izandakoa).
Errutina produktiboei dagokienez, bi kasuetan eguneko albisteekiko lehenengo
kontaktua ordenagailu pantailatik dator (ENSP programa informatikoaren bitartez
BBC-ko irratiaren kasuan); ondoren, idazgela bakoitzeko kazetariek irratitik alde
egiten dute lehen eskuko iturriak batzera. Bai irrati batean bai bestean oztopo nagusiena
gaelikoz edo euskaraz ariko diren aipu adierazgarriak lortzea da. Alde horretatik,
bi kateetako profesionalak bat datoz esatean batzuetan, hizkuntza nagusian
(ingelera edo gaztelaniaz) batutako adierazpenak sartzera behartuta sentitzen dutela
euren burua; bai bikoizketa arazoengatik, alegia, itzulpena egiteko astirik izan ez
dutelako –Euskadi Irratian–, zein jatorrizko adierazpena entzuteak istorioari adierazkortasuna
erantsiko diolako sinesmenagatik –Radio nan Gaidheal-en kasuan–.
Albistegi bietan editoreak tokiko, nazio mailako eta maila internazionaleko notiziak
era orekatuan tartekatzen saiatzen dira, baina nabarmendu beharra dago albistegi
mailan Radio nan Gaidheal-eko profesionalek garrantzi handiagoa ematen dietela
tokiko edukiak lantzeari. Halaz, beste irratiekin alderatuta zerk desberdintzen dituen
adierazi behar dutenean, irrati profesional bakoitzak ikuspegi desberdina du. Gaelikoentzat,
tokiko kalitatezko irratia izateak eransten die balioa eta mantentzen du
beraien audientziaren fideltasuna: “Istorio lokalei ematen diegu lehentasuna, horrek
egiten baitu gure saioa berezi” (Angela Maclean, Radio nan Gaidheal-eko albistegietako
aurkezlea). Irrati euskaldunean munduko edozein bazterretako gertaerak
euskaraz helarazi ahal izatearen inportantzia nabarmentzen dute, izan ere, modu honetan
entzuleak ez du dialez aldatu behar Irak-eko albisteen berri jakiteko: “Euskadi
Irratiak lortu du mundu osoari buruz euskaraz hitz egitea. Lehengo astean Ejiptoko
istiluak egon zirenean han egon da kazetari euskaldun bat eta horren berri eman digu
handik bertatik” (Manu Etxezortu, Euskadi Irratiko “Faktoria” eguneroko goizeko
magazineko esatari nagusia).
Konbergentziaren aldetik, Radio nan Gaidheal-eko albisteak ekoizten dituzten
kazetariek hizkuntza berean egindako BBC Alba telebista katearentzat (2008an ezarria)
ere lan egiten dute. Aitzitik, Euskadi Irratiko kazetariek irratian soilik emitituak
izango diren albisteak lantzen dituzte, nahiz eta une konkretuetan baliteke edukiak
partekatzea taldeko beste irratiekin. Beraz, Radio nan Gaidheal-eko profesionalak
hizkuntza mediatiko bakoitzera egokitu behar dituzte beraien komunikatzaile gaitasunak.
Honek eragina du irrati horren izaeran: BBC Alba telebista kateak kultura
352
The Radio is dead. Long live the Radio!