Isis ontsluierd - Blavatsky - 2. Religie

CHRISTELIJKE MISDADEN EN HEIDENSE DEUGDEN 105
geest’ bevatten. De apostel van de heidenen was dapper, openhartig,
oprecht en zeer geleerd; de apostel van de besnijdenis laf, omzichtig, on -
oprecht en zeer onwetend. Dat Paulus, zo niet volledig, dan toch gedeeltelijk,
was ingewijd in de theürgische mysteriën, daarover bestaat weinig
twijfel. Zijn taal, de zo typische manier van uitdrukken van de Griekse
filosofen, en bepaalde alleen door ingewijden gebruikte zegswijzen, zijn
evenzovele aanwijzingen voor die veronderstelling. Ons vermoeden is nog
sterker geworden door een knap artikel, getiteld ‘Paul and Plato’, in een
van de New Yorkse tijdschriften 1 waarin de schrijver een opvallende en
voor ons zeer waardevolle opmerking maakt. Hij toont aan dat Paulus in
zijn Brieven aan de Corinthiërs overvloedig gebruikmaakt van
uitdrukkingen ontleend aan de inwijdingen van Sabazius en Eleusis en
aan de verhandelingen van de [Griekse] filosofen. Hij [Paulus] noemt
zichzelf een idiõtês – iemand die onervaren is in het gebruik van de taal,
maar niet in de gnosis of filosofische kennis. ‘Toch is wat wij verkondigen
wijsheid voor wie volwassen is in het geloof [ingewijden]’, schrijft
hij. ‘Het is echter niet de wijsheid van deze wereld en haar archonten,
die ten onder zullen gaan. Waar wij over spreken is Gods verborgen en
geheime wijsheid . . . Geen van de archonten van deze wereld heeft die
wijsheid gekend.’ 2
Wat kon de apostel met deze ondubbelzinnige woorden anders be -
doelen dan dat hijzelf, die tot de mystai (ingewijden) behoorde, sprak over
dingen die alleen in de mysteriën werden getoond en verklaard? ‘Gods verborgen
en geheime wijsheid die geen van de archonten van deze wereld
heeft gekend’, houdt duidelijk rechtstreeks verband met de basileus van de
Eleusinische inwijding, die haar wel kende. De basileus behoorde tot de
stafleden van de grote hiërofant, was archont van Athene, en als zodanig
een van de belangrijkste mystai die tot de innerlijke mysteriën behoorde,
waartoe een zeer select en klein aantal personen toegang kreeg. 3 De
ambtenaren die het toezicht hadden op de Eleusinische mysteriën werden
archonten genoemd.
Een ander bewijs dat Paulus tot de kring van de ‘ingewijden’ behoorde,
ligt in het volgende feit. De apostel liet in Cenchrea (waar Lucius
Apuleius werd ingewijd) zijn hoofd scheren, omdat hij ‘een gelofte had
afgelegd’. De nazars – of zij die zich hebben afgezonderd – moesten, zoals
we in de joodse schriften zien, hun haar, dat zij lang droegen en dat op
1
Door A. Wilder, red. van The Eleusinian and Bacchic Mysteries, van Thomas
Taylor.
2
1 Corinthiërs 2:6-8.
3
T. Taylor, The Eleusinian and Bacchic Mysteries, red. A. Wilder, 4de ed., blz. 14.
(90)