Isis ontsluierd - Blavatsky - 2. Religie

CONCLUSIES EN VOORBEELDEN 733
dragen, dienen om de kwaadaardige luchtgeesten te verdrijven, een bij -
geloof dat ze gemeen hebben met alle volkeren van de oudheid, waaronder
de Romeinen en zelfs de joden, getuige hun gouden belletjes. Om
dezelfde reden hebben de sjamanen ook ijzeren staven die met belletjes
bedekt zijn. Wanneer na bepaalde ceremoniën het verlangde kritieke stadium
is bereikt, ‘de geest heeft gesproken’, en de priester (die zowel een
man als een vrouw kan zijn) zijn overweldigende invloed voelt, wordt de
hand van de sjamaan door een of andere occulte kracht naar het uiteinde
van de staf getrokken, die gewoonlijk vol staat met hiërogliefen. Met de
palm van de hand erop rustend, wordt hij dan tot aanzienlijke hoogte in de
lucht geheven, waar hij enige tijd blijft. Soms maakt hij een sprong naar
een bijzondere hoogte, en doet dan, afhankelijk van de geest die hem
beheerst – want hij is vaak slechts een onverantwoordelijk medium –
voorspellingen, en beschrijft toekomstige gebeurtenissen. Op die manier
voorspelde een sjamaan in 1847 in een verafgelegen gedeelte van Siberië
in detail het verloop van de Krimoorlog. De bijzonderheden van die voorspelling,
die door de aanwezigen nauwkeurig waren opgeschreven, kwamen
zes jaar daarna volkomen uit. Hoewel ze gewoonlijk zelfs niet van de
term astronomie hebben gehoord, laat staan dat ze die wetenschap hebben
bestudeerd, voorspellen ze vaak eclipsen en andere astronomische verschijnselen.
Raadpleegt men hen over diefstallen en moorden, dan wijzen
ze onveranderlijk de schuldigen aan.
De Siberische sjamanen zijn allen onontwikkeld en ongeletterd. De
Tar taarse en Tibetaanse, die gering in aantal zijn, zijn op hun eigen manier
meestal geleerde mensen die zich niet zullen laten beheersen door welke
soort geesten ook. Eerstgenoemden zijn mediums in de volle betekenis
van het woord, laatstgenoemden ‘magiërs’. Het is niet verbazingwekkend
dat vrome en bijgelovige mensen, als ze zo’n kritieke bewustzijnstoestand
hebben gezien, verklaren dat de sjamaan door de duivel is bezeten.
Evenals bij de korybantijnse en bacchantische razernij van de oude
Grieken, uit de kritieke toestand van de ‘geest’ van de sjamaan zich in
wild dansen en wilde gebaren. Langzamerhand voelen de toeschouwers
het verlangen in zich opkomen hem na te volgen; gegrepen door een
onweerstaanbare drang, dansen ze, en raken op hun beurt in extase; en zij
die zich bij het koor beginnen aan te sluiten, nemen langzamerhand ook
onbewust deel aan de gebaren, tot ze uitgeput, en vaak stervende, op de
grond neervallen.
‘O, jonge maagd, een god heeft bezit van u genomen! Het is Pan,
of Hekatê, of een van de eerbiedwaardige korybanten, of Cybelê, die u
zo opgewonden maakt!’ zegt het koor tegen Phaedra in de Hippolytus
(625)