Isis ontsluierd - Blavatsky - 2. Religie

396 ISIS ONTSLUIERD
(337)
schepper van alles, en de rechter over de levenden en de doden.’ Terwijl
dus de ‘heidense’ filosofen Serapis, of beter gezegd het abstracte denkbeeld
dat in hem was belichaamd, nooit anders hadden beschouwd dan als
een voorstelling van de anima mundi, vermenselijkten de christenen de
‘zoon van God’ en zijn ‘vader’, en konden geen beter model voor hem vinden
dan de afgod van een heidense mythe! ‘Het lijdt geen twijfel’, merkt
dezelfde schrijver op, ‘of het hoofd van Serapis, waarvan het gezicht wordt
gekenmerkt door een ernstige, nadenkende majesteit, verschafte het eerste
beeld voor de traditionele portretten van de verlosser.’ 1
In de aantekeningen van een reiziger van wie we de ervaringen bij de
monniken van de berg Athos elders hebben vermeld, vinden we dat Jezus
in het eerste deel van zijn leven veel omging met de essenen die tot de
pythagorische school behoorden, en bekendstonden als de koinobioi. We
vinden het nogal gewaagd van Renan om, zoals hij, dogmatisch te beweren
dat Jezus ‘zelfs de namen Boeddha, Zarathoestra of Plato niet kende’, en
dat hij nooit een Grieks of boeddhistisch boek had gelezen, ‘hoewel hij
meer dan één element in zich had dat, zonder dat hij het zelf wist, uit het
boeddhisme, parsisme en de Griekse wijsheid was voortgekomen’. 2
Hiermee wordt een half wonder erkend, terwijl de andere helft aan toeval
en een samenloop van omstandigheden wordt toegeschreven. Een schrijver
maakt misbruik van een voorrecht wanneer hij die beweert historische feiten
weer te geven, uit hypothetische premissen conclusies trekt die hem
goed uitkomen, en dit dan een levensbeschrijving – een Leven – van Jezus
noemt. Evenmin als elke andere samensteller van legenden over de onzekere
geschiedenis van de nazareense profeet, heeft Renan één duimbreed
vaste grond onder zijn voeten; noch kan iemand het tegenovergestelde
beweren, tenzij op basis van indirect bewijs. Terwijl Renan over geen enkel
feit beschikt als bewijs dat Jezus nooit de metafysische leringen van het
boeddhisme of parsisme heeft bestudeerd, of van de filosofie van Plato
heeft gehoord, hebben zijn tegenstanders echter heel goede redenen om het
tegenovergestelde te vermoeden. Wanneer ze zien dat: 1. al zijn gezegden
een pythagorische geest ademen, als het al niet letterlijke herhalingen zijn;
2. zijn ethiek zuiver boeddhistisch is; 3. zijn handelwijze en levenswandel
esseens; en 4. zijn mystieke manier van uitdrukken, zijn gelijkenissen en
1
The Gnostics and Their Remains, blz. 68; 2de ed., blz. 161-2. In R. Payne
Knights Symbolical Language of Ancient Art and Mythology wordt Serapis voor -
gesteld met lang haar, ‘naar achteren gekamd en in krullen geschikt, die, zoals die
van vrouwen, op zijn borst en schouders vielen. Hij gaat ook altijd gehuld in kleren
die tot zijn voeten reiken’ (§145). Dit is het traditionele portret van Christus.
2
La vie de Jésus, hfst. 28.