Isis ontsluierd - Blavatsky - 2. Religie

62 ISIS ONTSLUIERD
(53)
Het uiteendrijven van de eclectische school was de diepste wens van de
christenen geworden. Met vurig verlangen hadden ze ernaar uitgezien, en
zich erop bezonnen. Ten slotte werd het volbracht. De leden ervan werden
uiteengejaagd door toedoen van de monsters Theophilus, bisschop van
Alexandrië, en zijn neef Cyrillus, de moordenaar van de jonge, geleerde en
onschuldige Hypatia! 1
Na de martelaarsdood van de dochter van Theon, de wiskundige,
bestond er voor de neoplatonisten geen enkele mogelijkheid meer om hun
school in Alexandrië voort te zetten. Tijdens het leven van de jeugdige
Hypatia hadden haar vriendschap met, en haar invloed op, Orestes, de gouverneur
van de stad, de filosofen verzekerd van veiligheid en bescherming
tegen hun moordzuchtige vijanden. Door haar dood hadden ze hun machtigste
vriendin verloren. Hoezeer zij om haar geleerdheid, edele deugden
en karakter werd vereerd door allen die haar kenden, kunnen we afleiden
uit ‘zich daarmee te vermaken’. De man was een wetenschapper, en goed thuis in
Grieks en Latijn. ‘Ik stond ademloos van verbazing’, zegt hij in een privébrief, ‘toen
ik onder die oude perkamenten, die met zo weinig respect werden behandeld, enige
van de waardevolste overblijfselen uit de eerste eeuwen vond, waarvan men tot nu
toe dacht dat ze verloren waren gegaan.’ Onder andere vond hij een halfvernietigd
manuscript, waarvan hij volkomen zeker is dat het een exemplaar moet zijn van
de ‘Ware Leer’, de lovgo~ ajlhqhv~ van Celsus, waaruit Origenes hele bladzijden
citeerde. De reiziger maakte die dag zoveel aantekeningen als hij maar kon, maar
toen hij de overste het aanbod deed enige van de door hem aangetroffen geschriften
te kopen, merkte hij tot zijn grote verwondering dat geen som geld, hoe groot ook,
de monniken in verleiding kon brengen. Ze wisten niet wat de manuscripten inhielden,
en ‘het kon hun niets schelen’, zeiden ze. Maar die ‘stapel geschriften’, voegden
ze eraan toe, was van generatie op generatie aan hen doorgegeven, en er bestond
onder hen een overlevering dat deze papieren op een dag het middel zouden worden
om het ‘grote beest uit de Openbaring’, hun erfvijand, de roomse kerk, te vernietigen.
Ze vochten en twistten voortdurend met de katholieke monniken, en wisten dat
er tussen die hele ‘stapel’ een heilige relikwie was, die hen beschermde. Ze wisten
niet welke het was, en wilden ze op grond van hun twijfel niet verkopen. Het schijnt
dat de overste, een sluwe Griek, zijn misstap inzag en zijn vriendelijkheid betreurde,
want hij liet dadelijk de reiziger zijn heiligste erewoord geven, bekrachtigd door
een eed die hij hem liet zweren op het beeld van de heilige beschermvrouwe van het
eiland, hun geheim nooit te verraden, en in ieder geval de naam van hun klooster
nooit te noemen. En toen de gretige lezer, die 14 dagen lang met het lezen van allerlei
oude rommel had doorgebracht vóór hij toevallig een kostbaar manuscript ontdekte,
ten slotte naar de sleutel vroeg en de wens te kennen gaf om zich nogmaals
met de geschriften ‘te vermaken’, deelde men hem heel naïef mee dat de ‘sleutel
zoek was’, en dat ze hem niet konden vinden. En dus was hij aangewezen op de
enkele aantekeningen die hij al had gemaakt.
1
Zie voor een heel schilderachtige beschrijving van het tragische lot van deze
jonge martelares, de historische roman Hypatia van Canon Kingsley.