Isis ontsluierd - Blavatsky - 2. Religie

290 ISIS ONTSLUIERD
(249)
We constateren dat de heilige kerkvaders in hun niet aflatende ver -
volging van zogenaamde ‘ketterijen’ 1 zo boosaardig zijn dat we hen zonder
aarzeling de meest idiote onwaarheden zien vertellen, en hele ver halen
zien bedenken om met hun overigens niet bewezen beweringen des te
meer indruk te maken op de onwetenden. Ook al was de vergissing met
betrekking tot het viertal eerst eenvoudig ontstaan als gevolg van een
onopzettelijke blunder van Hippolytus, de verklaringen van Epiphanius
en anderen die in dezelfde absurde fout 2 vervielen, zien er minder
onschuldig uit. Wanneer Hippolytus de grote ketterij van het viertal Kol-
Arbas, ernstig afkeurt, en zegt dat het de denkbeeldige gnostische leider
‘Colarbasus is, die de godsdienst door maten en getallen probeert te
verklaren’, 3 dan kunnen we daarover eenvoudig glimlachen. Maar wanneer
Epiphanius hevig verontwaardigd uitweidt over het onderwerp ‘dat
ketterij nr. 15 is’, en, terwijl hij doet alsof hij volkomen ervan op de
hoogte is, eraan toevoegt: ‘Een zekere Heracleon volgt op Colarbasus,
wat ketterij nr. 16 is’, 4 dan kan hij van opzettelijke vervalsing worden
beschuldigd.
Indien deze ijverige christen zich zo schaamteloos erop kan beroemen
dat hij ‘door zijn aanklacht 70 vrouwen, waaronder zelfs van stand, in ballingschap
heeft gestuurd, terwijl hij door de verleidingspogingen van sommigen
van hen zelf ertoe was gebracht om zich bij hun sekte aan te sluiten’,
dan heeft hij ons een fraaie maatstaf nagelaten waarnaar hij kan worden
beoordeeld. C.W. King merkt over dit punt heel treffend op dat ‘men redelijkerwijs
mag vermoeden dat deze waardige afvallige zichzelf in dit geval
voor het lot van zijn geloofsgenoten had gered door bij het begin van de
vervolging tegen hen te getuigen’. 5
En zo kwamen de gnostici, de enige erfgenamen aan wie enkele verdwaalde
kruimels van de onver vals te waarheid van het oorspronkelijke
christendom ten deel waren gevallen, één voor één om. In deze eerste
eeuwen was alles verwarring en verbijstering, tot het moment dat al deze
tegenstrijdige dogma’s uiteindelijk aan de christelijke wereld werden opgedrongen,
en het onderzoek ervan werd verboden. Vele eeuwen lang werd
1
Dit betekent het koesteren van andere opvattingen.
2
De schrijver van Supernatural Religion merkt hierover op (deel 2, blz. 218-9):
‘Deze absurde fout toont aan hoe weinig deze schrijvers wisten over de gnostici over
wie ze schreven, en hoe de één domweg de ander napraat.’
3
Weerlegging van alle ketterijen, 4:13.
4
Epiphanius, Panarion, boek 1, deel 3, Haer. 36:1 (geciteerd in Super natural
Religion). Zie Volkmar, Die Colarbasus-gnosis, in Niedners Zeitschrift für historische
Theologie, 1855.
5
The Gnostics and Their Remains, blz. 182, vn 3; 2de ed., blz. 409.