Isis ontsluierd - Blavatsky - 2. Religie

660 ISIS ONTSLUIERD
(562)
anderen wilde inwijden, zoals hijzelf door de ‘Vader’ was ingewijd. Zijn
‘Vader’ was de landman, hijzelf de wijnstok, zijn discipelen de ranken.
Zijn volgelingen, die het woordgebruik van de mysteriën niet kenden, verwonderden
zich; ze vatten het zelfs als een belediging op, wat niet zo verbazingwekkend
is, gezien het gebod van Mozes tegen bloed.
Er is in de vier evangeliën meer dan genoeg te vinden om aan te kunnen
tonen wat Jezus’ geheime en vurigste hoop was, de hoop waarmee hij
begon te onderwijzen, en waarmee hij stierf. In zijn immense, onzelfzuchtige
liefde voor de mensheid beschouwt hij het als onrechtvaardig om de
velen de resultaten van de door enkelen verkregen kennis te onthouden.
Daarom predikt hij dit resultaat – het één-zijn van een spirituele God, van
wie de tempel in ieder van ons is, en in wie wij leven, zoals hij in ons leeft
– in de geest. De joodse adepten van de school van Hillel en de kabbalisten
bezaten deze kennis. Maar de schrift- of wetgeleerden, die langzamerhand
waren opgegaan in de dogmatiek van de dode letter, hadden zich
sinds lang van de tannaim, de echte spirituele leraren, afgescheiden, en de
praktische kabbalisten werden door de synagoge min of meer vervolgd.
Vandaar dat we Jezus horen uitroepen: ‘Wee jullie wetgeleerden! want jullie
hebben de sleutel tot de kennis [de gnosis] weggenomen; zelf zijn jullie
niet binnengegaan, en anderen die wel wilden binnengaan hebben jullie
tegengehouden’ (Lucas 11:52). De betekenis hiervan is duidelijk. Ze hadden
de sleutel weggenomen, en konden er zelf niet eens van gebruik -
maken, want de massora (de overlevering) was, zowel voor henzelf als
voor anderen, een gesloten boek geworden.
Noch Renan, noch Strauss, noch de meer moderne burggraaf Amberley
schijnt het flauwste vermoeden te hebben gehad van de werkelijke betekenis
van veel van de gelijkenissen van Jezus, of zelfs van het karakter van
de grote Galilese filosoof. Renan stelde hem voor, zoals we zagen, als een
verfranste rabbi, ‘le plus charmant de tous’, maar toch slechts een rabbi,
en bovendien één die zelfs niet afkomstig is uit de school van Hillel of uit
enige school, al noemt hij hem herhaaldelijk ‘de char mante doctor’. 1 Hij
stelt hem voor als een sentimentele, jeugdige enthousiasteling, voortgekomen
uit de plebejische klassen van Galilea, die zich de ideale koningen uit
zijn gelijkenissen voorstelt als de in purper ge hulde, met juwelen versierde
wezens over wie men in sprookjes leest.
Daarentegen is Lord Amberley’s Jezus een ‘beeldenstormende idealist’,
die wat scherpzinnigheid en logica betreft veruit de mindere van zijn
critici is. Renan beschouwt Jezus met de eenzijdigheid van een antisemiet,
en Amberley kijkt op hem neer vanaf de maatschappelijke hoogte van een
1
La vie de Jésus, hfst. 5.