Isis ontsluierd - Blavatsky - 2. Religie

588 ISIS ONTSLUIERD
(502)
kend en afstotend, rondom een gemeenschappelijk centrum hun weg zoeken.
Sommige delen worden door de middelpuntzoekende kracht tot het
oude Rome aangetrokken, of tot het stelsel dat het oude Rome in staat
stelde te bestaan; andere delen worden teruggeworpen door de werking
van de middelpuntvliedende kracht, en proberen zich te begeven in het
ruime etherische gebied buiten de roomse, of zelfs de christelijke invloed.
De hedendaagse duivel is hun voornaamste erfenis van de Romeinse
Cybelê, ‘Babylon, de grote moeder van de afgodische, afschuwelijke godsdiensten
op aarde’.
Men zal misschien tegenwerpen dat de hindoetheologie, zowel de brahmaanse
als de boeddhistische, even sterk doortrokken is van het geloof in
objectieve duivels als het christendom. Er is echter een klein verschil. Juist
deze verfijning van de hindoegeest is voldoende waarborg dat de ontwikkelde
mensen, althans het geleerde deel van de brahmaanse en boeddhis -
tische theologen, de duivel in een ander licht beschouwen. Bij hen is de
duivel een metafysische abstractie, een allegorie voor een noodzakelijk
kwaad, terwijl de mythe bij de christenen een historische entiteit is geworden,
de basis waarop het christendom met zijn dogma van de verlossing is
gebouwd. Hij is, zoals Des Mousseaux heeft aangetoond, even noodzakelijk
voor de kerk, als het beest uit hoofdstuk 17 van de Openbaring voor
zijn berijder. De Engelssprekende protestanten, die de Bijbel niet duidelijk
genoeg vinden, hebben de duivelbeschrijving uit Miltons beroemde
gedicht Paradise Lost (Het paradijs verloren) overgenomen, en deze enigszins
verfraaid op basis van Goethe’s beroemde drama Faust. John Milton,
die eerst puritein en ten slotte quietist en unitariër was, heeft zijn grote
werk nooit als iets anders naar voren willen brengen dan als een roman,
maar het bracht de verschillende delen van de Schrift goed bij elkaar. De
Ialdabaoth van de ophieten werd veranderd in een engel van licht en de
morgenster, en in het eerste bedrijf van het duivelsdrama omgevormd tot
de duivel. Vervolgens werd hoofdstuk 12 van de Openbaring opgenomen
als tweede bedrijf. De grote rode draak werd beschouwd als hetzelfde luisterrijke
personage als Lucifer, en het laatste toneel betreft zijn val, zoals
Vulcanus-Hephaestus vanuit de hemel viel op het eiland Lemnos; de voortvluchtige
menigten en hun leider komen lelijk terecht in het pandemo -
nium. Het derde bedrijf is de Hof van Eden. Satan houdt een bespreking in
een zaal die door hem voor zijn nieuwe rijk is gebouwd, en besluit op
expeditie te gaan op zoek naar de nieuwe wereld. De volgende bedrijven
gaan over de val van de mens, zijn loopbaan op aarde, de komst van de
logos, of de zoon van God, en de verlossing – door zijn tussenkomst – van
de mensheid of het uitverkoren deel daarvan, al naar het geval.