Isis ontsluierd - Blavatsky - 2. Religie

DE KERK, WAAR IS ZIJ? 5
ander en misschien vrij nieuw gezichtspunt te onderzoeken: dat van de
oude filosofie, esoterisch opgevat. Deze hebben we in deel 1 maar vluchtig
bekeken. We zullen haar gebruiken als maatstaf om de christelijke dogma’s
en wonderen te vergelijken met de leringen en verschijnselen van de
magie van de oudheid en met de moderne ‘nieuwe bedeling’, zoals het spiritisme
door zijn aanhangers wordt genoemd. Omdat de materialisten de
verschijnselen ontkennen zonder ze te onderzoeken, en de theologen bij het
erkennen ervan ons de treurige keuze geven tussen twee duidelijke ongerijmdheden
– de duivel en wonderen – kunnen we er weinig bij verliezen
door een beroep te doen op de theürgen, die ons in feite van dienst kunnen
zijn om een groot licht te laten schijnen op een heel duister onderwerp.
Prof. A. Butlerof van de keizerlijke universiteit in St. Petersburg merkt
in een onlangs verschenen brochure, getiteld Mediamieke manifestaties,
het volgende op:
Laat de feiten [van het moderne spiritisme], als u wilt, behoren tot
die welke bij de Ouden min of meer bekend waren; laat ze geheel
dezelfde zijn als die welke in de donkere eeuwen betekenis gaven aan
het ambt van Egyptische priester of Romeinse augur; laat ze zelfs de
basis vormen voor de tovenarij van onze Siberische sjamaan; . . . laat ze
dit alles zijn, en, indien het werkelijke feiten zijn, doet dit er niet toe.
Alle feiten in de natuur behoren tot de wetenschap, en elke toevoeging
aan de voorraad kennis maakt haar rijker in plaats van armer. Wanneer
de mensheid eenmaal een waarheid heeft erkend, en haar daarna – verblind
door hoogmoed – heeft ontkend, is de terugkeer tot het inzien
ervan een stap vooruit, en niet achteruit.
Sinds de dag dat de moderne wetenschap aan de dogmatische theo -
logie gaf wat men de doodsteek zou kunnen noemen, door aan te nemen
dat religie vol mysterie is, en mysteries onwetenschappelijk zijn, heeft de
geestestoestand van de ontwikkelde klassen een merkwaardig facet laten
zien. De maatschappij schijnt sinds die tijd steeds op één been te hebben
gebalanceerd, op een onzichtbaar koord gespannen tussen ons zichtbare
heelal en het onzichtbare – onzeker of het in het onzichtbare heelal aan
geloof vastgemaakte uiteinde niet plotseling zou kunnen breken, en haar in
een algehele vernietiging zou kunnen storten.
Het grote aantal christenen in naam kan in drie ongelijke delen worden
verdeeld: materialisten, spiritisten en werkelijke christenen. De materialisten
en spiritisten werken samen tegen de hiërarchische aanmatiging van de
geestelijkheid, die uit wraak beide met eenzelfde cynisme veroordeelt.
Tussen de materialisten bestaat even weinig eensgezindheid als tussen
de christelijke sekten zelf – de comtisten, of, zoals ze zichzelf noemen,
(3)