Isis ontsluierd - Blavatsky - 2. Religie

OOSTERSE KOSMOGONIEËN EN BIJBELVERHALEN 231
platonische gnosis 1 kunnen noemen. Eerstgenoemden werden vertegenwoordigd
door de groep die bestond uit de volgelingen van Petrus, en
Johannes, de schrijver van de Openbaring; laatstgenoemden hoorden tot
het christendom van Paulus, en versmolten aan het einde van de 2de eeuw
met de platonische filosofie, en namen nog later de gnostische sekten in
zich op, van wie de symbolen en de verkeerd begrepen mystiek de roomse
kerk overstroomden.
Welke christen is er bij deze wirwar van tegenstrijdigheden zeker van
dat hij werkelijk het christelijke geloof belijdt? In het oude Syrische
Evangelie naar Lucas (3:22) wordt over de Heilige Geest gezegd dat hij
neerdaalde in de gedaante van een duif. ‘Jesua, vol van de Heilige Geest,
keerde terug van de Jordaan, en werd door de geest de woestijn in geleid.’ 2
En Dunlap zegt:
De moeilijkheid was dat de evangeliën verklaarden dat Johannes
de Doper de geest (de kracht van God) op Jezus zag neerdalen, nadat
hij volwassen was geworden; en indien de geest pas toen op hem neerdaalde,
was er enige reden voor de opvatting van de ebionieten en nazarenen,
die de aanwezigheid daarvan vóór die tijd ontkenden, en hem de
eigenschappen van de logos ontzegden. De gnostici daarentegen hadden
bezwaar tegen het vlees, maar erkenden dat hij de logos was. 3
De Apocalyps van Johannes en de verklaringen van oprechte christe -
lijke bisschoppen, zoals Synesius, die tot het laatst toe trouw bleven aan de
platonische leringen, doen ons denken dat het het wijste en veiligste is om
vast te houden aan dat oprechte oorspronkelijke geloof waardoor boven -
genoemde bisschop schijnt te zijn gedreven. Deze beste, oprechtste en
ongelukkigste van de christenen roept, als hij zich tot de ‘Onbekende’
richt, uit: ‘O, Vader van de werelden . . . Vader van de eonen . . . Maker
van de goden, wie het goed is om te prijzen!’ 4 Maar Synesius had Hypatia
als lerares, en daarom zien we hem in alle oprechtheid zijn opvattingen en
geloof belijden. ‘Het gewone volk heeft niets liever dan dat het wordt
bedrogen. . . . Wat mijzelf betreft: ik zal daarom voor mijzelf altijd een filosoof
zijn, maar voor het volk moet ik een priester zijn.’ 5
1
Porphyrius maakt onderscheid tussen wat hij ‘de oude of oosterse filosofie’
noemt, en het eigenlijke Griekse stelsel, dat van de neoplatonisten. King zegt dat al
deze religies en stelsels takken zijn van één oude gemeenschappelijke religie, de
Aziatische of boeddhistische religie (The Gnostics and Their Remains, 1ste ed.,
blz. 1).
2
Oud Syrisch, Lucas 4:1, Tremellius.
3
Sõd, the Son of the Man, blz. 23.
4
Hymne 3. Vgl. H. Druon, Oevres de Synésius, Parijs, 1878.
5
Brief aan zijn broer, 409 n.Chr.
(199)