Isis ontsluierd - Blavatsky - 2. Religie

VROEGCHRISTELIJKE KETTERIJEN EN GEHEIME GENOOTSCHAPPEN 383
neer we Sprengel 17 eeuwen later het volgende zien schrijven?
Niet alleen dachten ze [de christenen] de leerstellingen van Plato te
ontdekken in de boeken van Mozes, maar bovendien geloofden ze dat
ze, door het platonisme in het christendom in te voeren, de waardigheid
van die religie zouden verheffen, en deze bij de heidenen meer geliefd
zouden maken. 1
Ze voerden die zo volledig in dat niet alleen de platonische filosofie als
basis voor de drie-eenheid werd gekozen, maar dat zelfs de legenden en
mythische verhalen die onder de bewonderaars van de grote filosoof circuleerden
– als een sinds lang bestaande gewoonte om eer te betonen aan
elke held die verafgoding waardig was – door de christenen werden opgeknapt
en gebruikt. Hadden ze niet, zonder zover te hoeven gaan als India,
een kant en klaar model voor de ‘wonderbare ontvangenis’ in de legende
over Perictionê, Plato’s moeder? 2 Ook van haar werd in de volksoverlevering
beweerd dat ze hem onbevlekt had ontvangen, en dat de god Apollo
zijn vader was. Zelfs de aankondiging door een engel aan Jozef ‘in een
droom’ werd door de christenen gekopieerd van de boodschap van Apollo
aan Ariston, de echtgenoot van Perictionê, dat het kind dat uit haar zou
worden geboren een nakomeling van die god was. Zo werd ook van
Romulus gezegd dat hij de zoon was van Mars bij de maagd Rhea Sylvia.
Schrijvers over symboliek zijn in het algemeen van mening dat de
ophieten zich tijdens hun religieuze bijeenkomsten schuldig maakten aan
de losbandigste rituelen. Dezelfde beschuldiging werd ingebracht tegen de
manicheeërs, de carpocratiërs, de pauliciërs, de albigenzen – kortom tegen
elke gnostische sekte die zo moedig was het recht op te eisen om zelf na te
denken. In onze moderne tijd worden de 160 Amerikaanse en 125 Engelse
sekten niet zo vaak lastig gevallen met zulke beschuldigingen; de tijden
zijn veranderd, en zelfs de eens almachtige geestelijkheid moet óf haar
tong in bedwang houden, óf haar lasterlijke beschuldigingen bewijzen.
We hebben zorgvuldig de werken doorgenomen van schrijvers zoals R.
Payne Knight, C.W. King en Olshausen, die dit onderwerp behandelen; we
hebben de omvangrijke boekdelen van Irenaeus, Tertullianus, Sozomenus,
Theodoretus bestudeerd, en in geen van deze, behalve in die van Epi -
phanius, hebben we een beschuldiging gevonden die op het rechtstreekse
verslag van een ooggetuige was gebaseerd. ‘Men zegt’, ‘Sommigen zeggen’,
‘We hebben gehoord’ – zo luiden de algemene en vage bewoordin-
(326)
1
Geschichte der Arzneikunde, deel 2, blz. 200.
2
Diogenes Laërtius, Leven en leer van beroemde filosofen, ‘Plato’, §1;
Plutarchus, Ethica, Tafelgesprekken, 8:1:2.