Isis ontsluierd - Blavatsky - 2. Religie

EEN VERGELIJKING VAN BOEDDHISME EN CHRISTENDOM 661
Engelse lord. Over de gelijkenis van het huwelijksfeest, die volgens hem
‘een merkwaardige theorie over de maatschappelijke omgang’ uitdrukt,
zegt Amberley:
Niemand kan er bezwaar tegen maken dat welwillende individuen
arme mensen, of gebrekkigen van lage stand, bij hen thuis uitnodigen.
Maar we kunnen niet toelaten dat deze vriendelijke daad tot een verplichting
moet worden gemaakt . . . het is hoogst wenselijk dat we juist
dat doen wat Christus ons zou verbieden namelijk onze vrienden uit te
nodigen, en door hen uitgenodigd te worden, afhankelijk van de situatie.
De angst dat we misschien een vergelding ontvangen voor de diners
die we geven, is ongetwijfeld een hersenschim . . . Jezus ziet in feite de
meer intellectuele kant van de maatschappij geheel over het hoofd. 1
Dit alles bewijst ongetwijfeld dat de ‘zoon van God’ geen meester was in
de maatschappelijke omgangsvormen, en niet geschikt was voor ‘hogere
kringen’; maar het is ook een mooi voorbeeld van hoe vaak zelfs zijn
meest suggestieve gelijkenissen verkeerd worden begrepen.
De theorie van Anquetil-Duperron 2 dat de Bhagavad Gìtå een onafhankelijk
werk is, omdat het in verschillende manuscripten van het Mahå -
bhårata ontbreekt, kan evengoed een argument zijn voor een nog hogere
ouderdom als het tegenovergestelde. Het werk is zuiver metafysisch en
ethisch, en in zekere zin anti-vedisch, in zoverre tenminste dat het in strijd
is met veel van de latere brahmaanse interpretaties van de Veda’s. Hoe
komt het dan dat de brahmanen, in plaats van het werk te vernietigen of het
tenminste als niet-canoniek te veroordelen – een middel waartoe de christelijke
kerk nooit nagelaten zou hebben haar toevlucht te nemen – het
de grootste eerbied bewijzen? Omdat het zich alleen de vereniging met
het hoogste goddelijke beginsel tot doel stelt, is het in strijd met de af -
godenverering van het volk. De enige voorzorgsmaatregel die de brahmanen
hebben genomen om te voorkomen dat de leerstellingen ervan te veel
bekend worden, is dat ze het meer dan enig ander religieus boek geheimhouden
voor alle kasten met uitzondering van de priesterkaste, en zelfs in
veel gevallen voor deze enige beperking voorschrijven. De grootste mysteriën
van de brahmaanse religie liggen in dit prachtige gedicht besloten;
zelfs de boeddhisten erkennen dit, terwijl ze bepaalde dogmatische moeilijkheden
op hun eigen manier verklaren. ‘Wees onzelfzuchtig, beheers uw
zintuigen en hartstochten, die het verstand verduisteren en misleiden’, zegt
Krishña tegen zijn leerling Arjuna, en spreekt daarmee een zuiver boeddhistisch
beginsel uit.
1
An Analysis of Religious Belief, ed. 1876, deel 1, blz. 466-7.
2
Oupnek’hat, Straatsburg, 1801-2, deel 2, blz. 732, noot.
(563)