Isis ontsluierd - Blavatsky - 2. Religie

400 ISIS ONTSLUIERD
(340)
lijke en ethische normen geweest, en niet haar metafysische theorieën.
Die ethiek . . . is een van de volmaaktste die de wereld ooit heeft gekend
. . . en hij die had gemediteerd over hoe de ziel van de mens kan worden
bevrijd van ellende en van de angst voor de dood, had het Indiase
volk bevrijd van een vernederende slavernij en priesterlijke tirannie.
De schrijver voegt nog daaraan toe dat, wanneer dat niet het geval was
geweest,
Boeddha elke filosofie had kunnen onderwijzen die hij maar wilde, en
we zijn naam nauwelijks zouden hebben gehoord. Het volk zou geen
aandacht aan hem hebben besteed, en zijn stelsel zou slechts een druppel
zijn geweest in de oceaan van filosofische bespiegelingen, waardoor
India altijd al werd overspoeld. 1
Hetzelfde is met Jezus het geval. Terwijl Philo – die door Renan Jezus’
oudere broer wordt genoemd – Hillel, Shammai en Gamaliël nauwelijks
worden vermeld, is Jezus een God geworden! En toch zou de door Jezus
onderwezen ethiek, hoe goddelijk en zuiver ze ook is, zonder het drama
van de Calvarieberg, de vergelijking met die van Boeddha nooit hebben
kunnen doorstaan. Wat aan de vergoddelijking van Jezus bijdroeg, was zijn
dramatische dood, het vrijwillig opofferen van zijn leven, wat hij voor de
mensheid zou hebben gedaan, en het latere door de christenen uitgevonden
en hen goed uitkomende dogma van de verzoeningsleer. In India, waar
haast geen waarde aan het leven wordt gehecht, zou de kruisiging weinig
of geen indruk hebben gemaakt. In een land waar, zoals alle kenners van
India weten, godsdienstfanatici zich in jarenlange boetedoeningen centimeter
voor centimeter laten afsterven, waar fakirs zichzelf de vreselijkste
kastijdingen opleggen, waar jonge, tere weduwen, zowel uit een geest van
verzet tegen de regering als uit religieus fanatisme, met een glimlach op
het gezicht de brandstapel beklimmen, waar, om de woorden van een
bekende geleerde te citeren, ‘mannen in de bloei van hun leven zich onder
de kar van Jaggernåth werpen, om zich te laten dooddrukken door de afgod
waarin ze geloven, waar de eiser die geen schadeloosstelling kan krijgen
zich voor de deur van zijn rechter laat verhongeren, waar de filosoof die
denkt dat hij alles heeft geleerd wat deze wereld hem kan leren en die
ernaar verlangt in de godheid te worden opgenomen, kalm in de Ganges
stapt met het doel de andere oever van het bestaan te bereiken’, 2 in zo’n
land zou zelfs een vrijwillige kruisiging onopgemerkt zijn gebleven. In
1
Chips from a German Workshop, 2de ed., 1868, deel 1, ‘Buddhism’, blz. 220-1.
2
Max Müller, ‘Christ and other masters’, in Chips from a German Workshop,
deel 1, blz. 58.