Van Monarchie tot Anarchie

Van Monarchie tot Anarchie
Hoofdstuk 8 — Luther voor de Rijksdag
Een nieuwe keizer, Karel V., had de troon van Duitschland beklommen, en de
afgezondenen van Rome haastten zich, hem hun gelukwensen aan te bieden, en de vorst
over te halen om zijn macht tegen de Hervorming te gebruiken. Aan de andere kant smeekte
hem de keurvorst van Saksen, aan wie Karel voor een groot deel zijn kroon te danken had,
geen stappen tegen Luther te nemen, v——r hij hem een onderhoud toegestaan zou hebben.
Dit bracht de keizer in grote verwarring en verlegenheid. Niets minder dan een keizerlik
edikt, dat Luther ter dood veroordelen zou, kon de pausgezinden tevreden stellen. De
keurvorst had vastberaden verklaard, dat “noch zijn keizerlike majesteit, noch iemand
anders hem nog getoond had, dat de geschriften van de her-vormer wederlegd waren;”
daarom verzocht hij, “dat Doktor Luther voorzien zou worden van een vrijgeleide, opdat hij
zich zou kunnen verantwoorden voor een rechtbank van geleerde, vrome, en onpartijdige
rechters.”
De aandacht van alle partijen vestigde zich nu op de vergadering van de Duitse Staten,
die kort na de troonsbeklimming van Karel te Worms zou gehouden worden. Er waren grote
politieke vragen en belangen, die door deze volksvergadering overwogen moesten worden;
voor de eerste maal zouden de prinsen van Duitschland hun jeugdige vorst ontmoeten om
als een vergadering met hem te raadplegen. Van alle delen van het vaderland waren de hoge
beambten van kerk en staat bijeengekomen. Wereldlike overheden van hoge geboorte,
machtig, en naijverig op hun erfrechten; prinselike geesteliken, opgeblazen door het
bewustzijn van hun meerdere rang en macht; hoffelike ridders en hun gewapende
volgelingen, en afgevaardigden uit vreemde en verre landen—allen verzamelden zich te
Worms. Toch was het onderwerp, dat deze grote vergadering het meest belang inboezemde,
de zaak van de Saksiese hervormer.
Karel had de keurvorst vooruit gelast, Luther met zich mede te brengen naar de Rijksdag,
onder verzekering van bescherming, en belofte van vrije bespreking van de strijdvragen met
bevoegde personen. Luther was verlangend om voor de keizer te verschijnen. Zijn
gezondheid was in die tijd zeer lijdende; toch schreef hij aan de keurvorst: “Indien ik de reis
naar Worms niet in goede welstand kan doen, zal ik daarheen gedragen worden, zo ziek als
ik ben. Want als de keizer me geroepen heeft, kan ik er niet aan twijfelen, dat het de
roepstem van God zelf is. Indien ze van plan zijn geweld tegen me te gebruiken, hetgeen
waarschijnlik wel het geval is (want het is zeker niet om inlichting te verkrijgen, dat ze van
me vorderen dat ik v——r hen zal verschijnen), zo plaats ik de zaak in de hand des Heren.
Hij, die de drie jongelingen in de vurige oven bewaarde, leeft en regeert nog. Indien het Zijn
wil niet is, mij te redden, dan is mijn leven van weinig betekenis. Laten we slechts zorg
dragen, dat het evangelie niet blootgesteld wordt aan de spot van de god-delozen, en laten
we liever ons bloed ervoor vergieten, uit vrees dat zij mochten zegevieren. Het staat niet aan
mij om te belissen of mijn leven of wel mijn dood het meest zal bijdragen tot heil van
98