Van Monarchie tot Anarchie

Van Monarchie tot Anarchie
Hoofdstuk 7 — Start van de Revolutie
Als voorman onder degenen, die geroepen waren om de kerk uit de duisternis van het
pausdom tot het licht van een reiner geloof te leiden, stond Martin Luther. Ijverig, vurig, en
toegewijd, geen vrees kennende behalve de vreze Gods, en geen grondslag voor
godsdienstige overtuiging erkennende dan de Heilige Schriften, was Luther de man voor
zijn tijd; door hem wrocht God een groots werk voor de hervorming van de kerk en de
verlichting van de wereld. Gelijk de allereerste herauten van het evangelie werd Luther in
armoede geboren. Zijn vroegste jeugd bracht hij door in de eenvoudige woning van een
Duits werkman. Zijn vader verdiende de middelen, tot zijn opvoeding benodigd, door
dagelikse, harde arbeid als mijnwerker. Hij bestemde hem tot rechtsgeleerde; maar het was
Gods plan, dat hij de grote tempel zou helpen bouwen, die in de loop der eeuwen zo
langzaam aan het verrijzen was. Moeite, ontbering, en strenge tucht waren de school, waarin
de Oneindige Wijsheid Luther voorbereidde op de belangrijke zending van zijn leven.
Luthers vader was een man van een sterke en werkzame geest en grote kracht van
karakter, eerlik, vastberaden, en open. Hij hield zich gestreng aan zijn overtuigingen van
plicht, wat de gevolgen ook zijn mochten. Zijn echt gezond verstand bracht er hem toe, het
monnikestelsel met wantrouwen aan te zien. Hij was hoogst ontevreden toen Luther zich
zonder zijn toestemming in een klooster begaf; het duurde twee jaren, voordat de vader zich
met de zoon verzoende, en zelfs toen bleef zijn mening onveranderd.
Luthers ouders wijdden grote zorg aan de opvoeding en opleiding van hun kinderen. Ze
trachtten hen te onderrichten in de kennis van God en de beoefening van Christelike
deugden. Menigmaal steeg het gebed van de vader ten aanhoren van zijn zoon ten hemel,
dat het kind de naam des Heren mocht gedenken, en eenmaal behulpzaam zijn in de
verbreiding van Zijn waarheid. De ouders namen gretig iedere ge-legenheid tot zedelike of
verstandelike ontwikkeling te baat, welke hun arbeidzaam leven hun gunde. Ze streefden er
ernstig en met volharding naar, om hun kinderen op te leiden tot een godvrezend en nuttig
bestaan. Hun flinkheid en sterk karakter maakte hen somtijds wel wat al te streng; doch de
hervormer, ofschoon zich bewust, dat ze in sommige opzichten gedwaald hadden, vond in
hun tucht meer te prijzen dan af te keuren.
Op school, waar hij zeer jong heen gezonden werd, werd Luther met hardvochtigheid en
zelfs met geweld behandeld. Zijn ouders waren z— arm, dat hij, het ouderlik huis verlatende
om in een andere stad de school te bezoeken, een tijd lang gedwongen was, zijn voedsel op
te halen door langs de deuren te zingen, en dikwels honger leed. De sombere, bijgelovige
ideeën over godsdienst, die toen algemeen waren, vervulden hem met vrees. Hij legde zich
‘s avonds soms met een treurig hart neder, bevende de donkere toekomst inblikkend, en in
voortdurende angst verkerend bij de gedachte aan God als aan een gestrenge, meedogenloze
rechter en wrede dwingeland, in plaats van een vriendelike hemelse Vader.
80