Van Monarchie tot Anarchie

Van Monarchie tot Anarchie
getwist de ellende van alle verhoogde. De koning besloot tot een hervorming in Staat en
Kerk, en heette deze bekwame helpers in de strijd tegen Rome welkom.
In tegenwoordigheid van de vorst en de voornaamste mannen van Zweden verdedigde
Olaf de leerstellingen van het hervormde geloof met grote bekwaamheid tegen de Roomse
voorvechters. Hij verklaarde, dat het onderwijs van de kerkvaders alleen moest worden
aangenomen in zoverre het met de Schriften overeenstemt; en dat alle nodige geloofspunten
op klare en duidelike wijze in de Bijbel worden uiteengezet, zodat alle mensen die kunnen
verstaan. Christus sprak: “Mijn leer is de Mijne niet, maar Desgenen, die Mij gezonden
heeft,“ en Paulus verklaarde, dat indien hij een ander evangelie zou prediken, dan hetwelk
hij ontvangen had, hij vervloekt zou zijn.” “Hoe zullen,” zei de hervormer, “anderen zich
het recht dan aanmatigen, leerstellingen te vormen naar hun eigen goeddunken, en ze de
mensen op te dringen als dingen, die tot de zaligheid nodig zijn?” Hij toonde aan, dat de
hevelen van de kerk geen gezag hebben, indien ze tegen Gods geboden strijden; en
handhaafde het grote Protestantse beginsel, dat “de Bijbel, en de Bijbel alleen,” de regel is
van geloof en wandel.
Deze strijd, schoon op een toneel gevoerd, dat in vergelijking met andere verborgen
mocht heten, dient, “om ons de soort van mannen te tonen, die de gelederen samenstelden
van het leger van de hervormers. Het waren geen ongeletterde, sektariese, luidruchtige
redetwisters — niets daarvan; het waren mannen, die het woord Gods hadden bestudeerd, en
de wapenen, die de Bijbel hun aan de hand deed, wèl wisten te gebruiken. In
boekegeleerdheid waren ze hun tijd voorbij. Wanneer we onze aandacht beperken tot zulke
schitterende middelpunten als Wittenberg en Zürich, en beroemde namen als die van Luther
en Melanchton, van Zwingli en Oecolampadius, laten we ons gemakkelik wijs maken, dat
dit voormannen van de beweging waren, en dat men natuurlik in hen buitengewone kracht
en grote talenten zou verwachten, maar de ondergeschrikten hun niet gelijk stonden. Maar
wij wenden de blik naar het weinig schitterende toneel in Zweden, en de nederige namen
van Olaf en Laurentius Petri — van de meesters naar de volgelingen — en wat zien wij? . . .
Geleerden en theologen; mannen die het gehele stelsel van evangeliewaarheid volkomen
meester waren, en aan wie het gemakkelik viel, de drogredenaars van de scholen, en de
waardigheidbekleders van Rome te verslaan.”
Als gevolg van deze redetwist nam de koning van Zweden het Protestantse geloof aan,
en niet lang daarna verklaarde zich ook de volksvertegenwoordiging ten gunste ervan. Het
Nieuwe Testament was door Olaf Petri in de Zweedse taal overgezet, en op verlangen van
de koning ondernamen de twee gebroeders de vertaling van de gehele Bijbel. Aldus ontving
het volk van Zweden voor het eerst Gods woord in hun moedertaal. De Rijksdag
verordende,dat door het gehele koninkrijk heen de predikanten de Schrift zouden verklaren,
en dat de kinderen in de scholen de Bijbel zouden leren lezen. Langzaam en zeker verdreef
het gezegende licht van het evangelie de duisternis van onkunde en bijgeloof. Van Roomse
onderdrukking vrijgesteld, ontwikkelde het volk een kracht en grootheid, die het nooit
168