Van Monarchie tot Anarchie

Van Monarchie tot Anarchie
en de koncilieën wel.” “Ik versta dus,” hernam de vrager, “dat volgens u de Lutheranen op
de Schrift staan, en wij staan er buiten.” Sommige Duitse vorsten werden gewonnen voor
het hervormde geloof. De keizer zelf verklaarde, dat de Protestantse artikelen niets dan de
waarheid waren. De Belijdenis werd in vele talen overgezet, en door gans Europa verspreid,
en is in volgende eeuwen door miljoenen aangenomen als uitdrukking van hun geloof. Gods
getrouwe dienstknechten arbeidden niet alleen. Terwijl “overheden en machten en
geestelike boosheden in de lucht” zich tegen hen verbonden, verliet God Zijn volk niet.
Konden hun ogen geopend geworden zijn, ze zouden een even duidelik blijk van de
Goddelike tegenwoordigheid en hulp aanschouwd hebben, als aan de profeet van ouds
gegund werd. Toen Eliza’s dienstknecht zijn meester op het vijandelike leger wees, dat hen
omringde, en alle kans op ontvluchting afsneed, bad de profeet: “Heer, open toch zijn ogen,
dat hij zie.” En ziet, de berg was vol vurige wagenen en paarden, het heirleger des hemels,
daar geplaatst om de man Gods te beschermen.
Alzo ook waakten de engelen over degenen, die aan de zaak van de Hervorming
arbeidden. Een van de beginselen, waarop Luther het sterkst aandrong, was, dat er geen
wereldlike macht tot steun van de Hervorming zou aangewend worden, en men niet naar de
wapenen zou grijpen ter verdediging ervan. Hij verheugde er zich in, dat het evangelie door
rijksvorsten werd beleden; maar toen ze voorstelden, zich met elkander te verbinden in een
verdedigend verbond, verklaarde hij dat “de leer van het evangelie door God alleen moest
verdedigd worden.. . Hoe minder de mens zich met dat werk inliet, hoe krachtiger Gods
tussenkomst zou zijn ten behoeve ervan. Al de voorgestelde staatkundige
voorzorgsmaatregelen waren, volgens zijn inzicht, toe te schrijven aan onwaardige vrees en
zondig wantrouwen.” Toen machtige vijanden zich verbonden om het hervormde geloof
omver te werpen, en het scheen, alsof er spoedig duizenden zwaarden tegen getrokken
zouden worden, schreef Luther: “Satan is aan het woeden; goddeloze opperpriesters
raadslagen te zamen, en we worden met oorlog bedreigd. Vermaant het volk ernstig, in het
gelovig gebed voor Gods troon te worstelen, zodat onze tegenstanders, door Gods Geest
overmand, tot vrede gedwongen mogen worden.Onze dringendste behoefte, ons
voornaamste werk, is bidden; laat 2 Kon. 6:17. 3D’Aubigné, boek 10, Kap. 14 (Londense
ed.). het volk weten, dat ze in deze ure blootgesteld zijn aan de scherpte van het zwaard en
de woede van de Satan, en laat hen bidden.”
Later, nog eenmaal terugkomende op het verbond, dat de hervormde vorsten hadden
willen sluiten, verklaarde hij, dat het enige wapen, dat in deze strijd gebruikt moest worden,
“het zwaard des Geestes” was. Hij schreef aan de keurvorst van Saksen : “We kunnen op
ons geweten af het voorgestelde verbond niet goedkeuren. We zouden liever tien doden
sterven, dan te zien dat ons evangelie oorzaak zou worden voor het vergieten van een enkele
droppel bloed. Het past ons, ons als slachtschapen te gedragen. Het kruis van Christus moet
gedragen worden. Laat Uw Hoogheid geen vrees voeden. We zullen met onze gebeden meer
doen dan al onze vijanden met hun grootspreken. Alleenlik, laat Uw handen niet bevlekt
143