Van Monarchie tot Anarchie

Van Monarchie tot Anarchie
bediening aan te nemen; want ik houd er mij van verzekerd, dat de Heer in Zijn heilig
Woord nog meer waarheid en licht heeft, die Hij wil laten doorbreken.”
“Wat mijzelf betreft, ik kan de toestand van de hervormde kerken niet genoeg betreuren,
die op godsdienstig gebied tot een punt gekomen zijn, en voor het tegenwoordige niet verder
willen gaan dan de bewerkers van hun hervorming. De Lutheranen kunnen er niet toe
gebracht worden om verder te gaan dan hetgeen Luther kende; ... en de Calvinisten blijven
steken, gelijk gij ziet, waar ze gelaten zijn door die grote man Gods, die echter nog niet alle
dingen inzag. Dit is een betreurenswaardige toestand; want ofschoon ze in hun tijd
brandende en schijnende lichten waren, zijn ze toch niet in de gehele raad Gods ingedrongen;
maar, leefden ze nu, ze zouden even gewillig zijn om verder licht aan te nemen, als ze het
waren om dat te ontvangen, hetwelk hun in het eerst geschonken werd.”
“Gedenkt aan het verbond van uw kerk, waarbij gij zijt overeen gekomen om te
wandelen in al de wegen des Heren, die u bekend zijn gemaakt, of bekend gemaakt zullen
worden. Gedenkt aan uw belofte en uw verbond met God en met elkander, om aan te nemen
alle licht en waarheid, die u geopenbaard zullen worden uit Zijn geschreven Woord; maar ik
smeek u, neemt u tevens in acht, wat ge als waarheid ontvangt, en bepeinst het en vergelijkt
het met andere teksten, v——r ge het aanneemt; want het is niet mogelik, dat de Christelike
wereld zo kortelings uit zulk een dichte antichristelike duisternis komen, en er onmiddellik
volmaakte kennis voortbreken zou. “1
Het was het verlangen naar vrijheid van geweten, dat de Pelgrims aanspoorde om de
gevaren van de lange zeereis te trotseren, de moeilikheden en gevaren van de wildernis te
verdragen, en onder Gods zegen op de kusten van Amerika het fondament voor een machtig
volk te leggen. Toch, eerlik en godvrezend schoon ze waren, verstonden de Pelgrims het
grote grondbeginsel van godsdienstige verdraagzaamheid nog niet. De vrijheid, waar ze
zoveel voor opofferden, om die voor zichzelven te verzekeren, waren ze niet in gelijk mate
bereid ook aan anderen toe te staan. “Zeer weinigen, zelfs van de voornaamste denkers en
zedemeesters van de zeventiende eeuw, hadden een juiste opvatting van dat grootse beginsel,
uitvloeisel van het Nieuwe Testament, dat God erkent als de enige rechter van het geloof
van mensem” De leer, dat God aan de kerk het recht heeft toevertrouwd om over het
geweten te heersen, en ketterij te omschrijven en te straffen, is een van de diepst gewortelde
pauselike dwalingen. Terwijl de hervormers de leer van Rome verwierpen, waren ze niet
volkomen vrij van zijn onverdraagzame geest. De grote duisternis, waarin het pausdom
gedurende de lange eeuwen van zijn regering de gehele Christenheid had gehuld, was zelfs
nu nog niet geheel en al verdwenen. Een van de eerste predikanten in de kolonie aan de
Massachusetts Haai sprak: “Het was verdraagzaamheid, die de wereld antichristelik maakte;
en de kerk heeft nooit schade geleden door het bestraffen van ketters.” De kolonisten
namen de regel aan, dat alleen de leden van de kerk stem zouden hebben in de burgerlike
regering. Er werd een soort van staatskerk gevormd ; van al het volk werd een bijdrage tot
onderhoud van de geestelikheid geëist, en de magistraten kregen last om ketterij te
202