Van Monarchie tot Anarchie
En toch, den vreemden regel der ongerijmd- heden volgende, die altijd in zulke gevallen heerscht, scheen de tijd, terwijl hij aldus voorbijsnelde, lang te vallen.... gevangenissen, met menschen opgevuld, die geene misdaad begaan hadden en geen gehoor konden vinden; deze dingen werden de bepaal- de orde en de gewone loop der dingen, en sche- nen door aloud gebruik gewettigd te zijn, eer ze vele weken in zwang waren. Vooral werd er éene afgrijselijke gestalte even gemeenzaam alsof die sedert de schepping der wereld onder de oogen der menschen ware geweest, — de gestalte van de scherpe vrouw, La Guillotine geheeten. Die maakte het algemeen onderwerp uit van allerlei grappen: ze was het beste gomeeamid- del tegen hoofdpijn; ze belette onfeilbaar dat men grijs haar kreeg; ze verleende eene eigenaardige bleekheid aan de gelaatskleur; ze was het nationale scheermes, dat nooit stomp werd; hij, die la Guillotine kuste, keek door het ven- stertje en niesde in den zak. Zij was het teeken van de wedergeboorte van den mensch. Ze had het Kruis vervangen. Modellen er van werden op de borst gedragen, waarvan het Kruis gebannen werd, en men boog voor haar en men geloofde aan haar, terwijl men het Kruis ver- loochende. Het werktuig schoor zoovele hoofden af‚ dat het zelf, zoowel als de grond, dien het bezoe delde, geheel rood geverfd werd. Men nam het uit elkaar als een stuk speelgoed voor een jongen Duivel en zette het weer op, als de gelegenheid gunstig was. Het deed den welsprekende zwijgen; het velde den machtige neder; het vernietigde al wat schoon en goed was…
En toch, den vreemden regel der ongerijmd- heden volgende, die altijd in zulke gevallen heerscht, scheen de tijd, terwijl hij aldus voorbijsnelde, lang te vallen.... gevangenissen, met menschen opgevuld, die geene misdaad begaan hadden en geen gehoor konden vinden; deze dingen werden de bepaal- de orde en de gewone loop der dingen, en sche- nen door aloud gebruik gewettigd te zijn, eer ze vele weken in zwang waren. Vooral werd er éene afgrijselijke gestalte even gemeenzaam alsof die sedert de schepping der wereld onder de oogen der menschen ware geweest, — de gestalte van de scherpe vrouw, La Guillotine geheeten. Die maakte het algemeen onderwerp uit van allerlei grappen: ze was het beste gomeeamid- del tegen hoofdpijn; ze belette onfeilbaar dat men grijs haar kreeg; ze verleende eene eigenaardige bleekheid aan de gelaatskleur; ze was het nationale scheermes, dat nooit stomp werd; hij, die la Guillotine kuste, keek door het ven- stertje en niesde in den zak. Zij was het teeken van de wedergeboorte van den mensch. Ze had het Kruis vervangen. Modellen er van werden op de borst gedragen, waarvan het Kruis gebannen werd, en men boog voor haar en men geloofde aan haar, terwijl men het Kruis ver- loochende. Het werktuig schoor zoovele hoofden af‚ dat het zelf, zoowel als de grond, dien het bezoe delde, geheel rood geverfd werd. Men nam het uit elkaar als een stuk speelgoed voor een jongen Duivel en zette het weer op, als de gelegenheid gunstig was. Het deed den welsprekende zwijgen; het velde den machtige neder; het vernietigde al wat schoon en goed was…
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Van</strong> <strong>Monarchie</strong> <strong>tot</strong> <strong>Anarchie</strong><br />
Reeds in 1826 begon men de Advent-boodschap in Engeland te prediken. De beweging<br />
nam hier niet zulk een bepaalde vorm aan als in Amerika; de juiste tijd van de wederkomst<br />
werd niet zo algemeen verkondigd, maar de grote waarheid van de spoedige wederkomst<br />
van Christus in macht en heerlikheid werd wijd en zijd bekend gemaakt. En dat niet alleen<br />
onder afgescheidenen en nonkonformisten. Mou- rant Broek, een Engels schrijver, zegt, dat<br />
ongeveer zeven honderd predikanten van de Engelse kerk dit “evangelie van het koninkrijk”<br />
predikten. De boodschap, die op 1844 wees als de tijd voor de wederkomst des Heren, werd<br />
ook in Groot- Britannië gehoord. Advent-geschriften uit de Verenigde Staten werden overal<br />
verspreid. Boeken en, tijdschriften werden in Engeland overgedrukt. En in 1842 keerde<br />
Robert Winter, een Engelsman van geboorte, die het Advent-geloof in Amerika<br />
aangenomen had, naar zijn vaderland terug om de komst des Heren aan te kondigen. Velen<br />
hielpen hem bij dat werk, en de boodschap van het oordeel werd in verschillende delen van<br />
Engeland verkondigd.<br />
In Zuid-Amerika baande zich Lucunza, een Spanjaard en Jezuïet, temidden van<br />
barbaarsheid en priesterbedrog een weg <strong>tot</strong> de Schriften, en nam op die wijze de waarheid<br />
aangaande de spoedige wederkomst des Heren aan. Gedrongen om de waarschuwing te<br />
geven, en toch begerig om aan de veroordeling van Rome te ontsnappen, gaf hij zijn<br />
inzichten in het licht onder de aangenomen naam van “Rabbi Ben- Israel,” en deed zich voor<br />
als een bekeerde Jood. Lucunza leefde in de achttiende eeuw, maar het was ongeveer in<br />
1825 dat zijn boek, dat op de een of andere wijze naar Londen gedwaald was, in de Engelse<br />
taal werd overgezet. De uitgave ervan vermeerderde de belangstelling, die reeds in Engeland<br />
was opgewekt aangaande het onderwerp van de wederkomst.<br />
In Duitschland was de leer in de achttiende eeuw door Bengel, predikant van de Lutherse<br />
Kerk, een beroemd geleerde en bijbeluitlegger, gepredikt. Na zijn opvoeding voltooid te<br />
hebben, wijdde Bengel zich aan de studie van de godgeleerdheid, waartoe hij van nature<br />
zich aangetrokken gevoelde wegens de ernstige en godsdienstige aanleg van zijn geest,<br />
welke nog vermeerderd en versterkt was door zijn eerste opleiding en tucht. Gelijk andere<br />
nadenkende jongelieden, v——r en na hem, had hij te strijden met twijfel en moeilikheden<br />
van godsdienstige aard; en hij spreekt met veel gevoel over de ‘vele pijlen, die zijn arm hart<br />
doorboorden, en zijn jeugd moeilik te dragen maakten.’”1 Toen hij lid van de kerkeraad van<br />
Wurtenberg werd, bepleitte hij de zaak van godsdienstvrijheid. “Terwijl hij de rechten en<br />
privilegieën van de kerk handhaafde, was hij ervoor, dat alle redelike vrijheid toegestaan<br />
zou worden aan hen, die zich gedrongen gevoelden, op grond van hun geweten, zich uit de<br />
bestaande kerk terug te trekken.” De goede gevolgen van deze handel- wijze worden nog<br />
gevoeld in de provincie, waarin hij tehuis behoorde.<br />
Terwijl hij zich voorbereidde om op “Advent Zondag” uit Openbaring 21 te prediken,<br />
ging het licht van Christus’ wederkomst voor Bengel op. De profetieën van de Openbaring<br />
ontvouwden zich voor zijn verstand gelijk nooit tevoren. Overweldigd door een besef van<br />
het verbazende gewicht en de overstelpende heerlikheid van de tonelen, die de profeet<br />
252
Change language