Van Monarchie tot Anarchie

Van Monarchie tot Anarchie
aan zijn macht en grootheid. Het was dit, dat de vastberadenste en voorspoedigste van
Rome’s vijanden verwekte, en aanleiding gaf tot de strijd, die Rome’s troon schokte, en de
drievoudige kroon op het hoofd van de paus deed wankelen.
De beambte, die aangesteld was om in Duitschland de aflaathandel te bezorgen — Tetzel
genaamd — was schuldig bevonden aan de laagste vergrijpen tegen de samenleving en
tegen de wet van God; maar, aan de straf op zijn misdaden ontkomen zijnde, werd hij
gebruikt om de onbeschaamde handelsplannen van de paus te helpen uitvoeren. Met grote
schaamteloosheid uitte hij de schandelikste leugens, en vertelde wonderlike verhalen om een
onwetend, lichtbewogen en bijgelovig volk te misleiden. Hadden ze Gods Woord gehad, ze
zouden niet op die wijze bedrogen geworden zijn. Het was om hen onder het beheer van het
pausdom te houden, ten einde de macht en weelde van zijn eerzuchtige leiders te doen
aangroeien, dat de Bijbel van hen was weggehouden.
Wanneer Tetzel een stad binnentrok, ging er een boodschapper v——r hem uit, die
aankondigde: “De genade Gods en van de heilige vader is v——r uw poorten.” En het volk
verwelkomde de godlasterende huichelaar, alsof hij God zelf geweest was, die uit de hemel
tot hen was nedergekomen. De gruwelike handel werd in de kerk gedreven, waar Tetzel de
kansel beklom, en de aflaten prees als de kostbaarste gift van God. Hij verklaarde, dat
krachtens zijn certifikaten van vergiffenis, al de zonden, die de koper later zou wensen te
begaan, vergeven zouden zijn, en dat “berouw zelfs niet noodzakelik is.” Meer nog, hij
verzekerde zijn hoorders, dat de aflaten niet alleen bij machte waren om de levenden te
redden, maar ook de doden; dat op hetzelfde ogenblik, dat het geld op de bodem van zijn
kist zou rinkelen, de ziel voor wie het betaald was, uit het vagevuur bevrijd zou zijn, en de
hemel binnengaan.
Toen Simon de tovenaar de apostelen geld aanbood, om hun de macht om wonderen te
doen af te kopen, antwoordde Petrus hem: “Uw geld zij met u ten verderve, omdat ge
gemeend hebt, dat de gave Gods door geld verkregen wordt.” Maar Tetzels aanbod werd
door duizenden gretig aangenomen. Goud en zilver vloeide in zijn schatkist. Een zaligheid,
die met geld gekocht kon worden, was gemakkeliker te verkrijgen dan die waartoe berouw,
geloof, en ijverige pogingen vereist werden om de zonde te wederstaan en te overwinnen.
De leer van de aflaten was door geleerde en vrome mannen in de Roomse Kerk
tegengestaan en er waren er velen, die geen geloof hechtten aan voorwendselen, welke zo
zeer in strijd waren met bet verstand zowel als de openbaring. Geen prelaat durfde zijn stem
tegen deze goddeloze handel verheffen, maar de harten van de mensen begonnen beroerd en
onrustig te worden, en velen vroegen met bezorgdheid, of God niet door het een of andere
middel tussen beide zou treden, om Zijn kerk te reinigen.
Luther, hoewel nog streng katholiek, werd met afschuw vervuld over de lasterlike
aanmatigingen van de aflaat- venters. Velen in zijn eigen gemeente hadden bewijzen van
vergiffenis gekocht, en begonnen al spoedig tot hun leraar te komen, om hun verschillende
85