Van Monarchie tot Anarchie

Van Monarchie tot Anarchie
hem genoegen verschaft had, rijke klederen te dragen, en hij uren verspild had met ijdele
arbeid. Hieraan voegde hij deze treffende vermaningen toe: “Mogen de heerlikheid Gods en
de redding van zielen uw gedachten bezighouden, en niet het bezit van kerkelike ambten en
goederen. Wacht u van uw huis meer te versieren dan uw ziel; en bovenal, draag zorg voor
het geestelik gebouw. Wees vroom en nederig bij de armen, en verteer uw vermogen niet
met feestvieren. Indien ge uw leven niet verbetert, en u van overdaad onthoudt, vrees ik, dat
ge streng gestraft zult worden, gelijk ikzelf. ... Ge kent mijn leer, want ge hebt mijn
onderricht ontvangen van uw kindsheid aan; daarom is het nutteloos voor mij om u nog
verder te schrijven. Maar ik bezweer u bij de genade van onze Heer, dat ge mij niet navolgt
in een van de ijdelheden, waarin ge mij hebt zien vallen.” Op het koevert van de brief
voegde hij er aan toe: “Ik bezweer u, mijn vriend, dit zegel niet te verbreken, tot ge de
zekerheid zult ontvangen hebben, dat ik dood ben.”
Op zijn reis ontving Huss overal blijken van de verspreiding van zijn leerstellingen, en
het welgevallen, waarmede zijn zaak werd beschouwd. Het volk liep tezamen om hem te
zien, en in sommige steden begeleidden de overheden hem door hun straten. Te Constance
aangekomen werd aan Huss volle vrijheid toegestaan. Aan het vrijgeleide van de keizer
werd een per- soonlike verzekering van bescherming door de paus toege- voegd. Doch met
schending van deze plechtige en herhaalde verzekeringen werd de hervormer kort daarna in
hechtenis genomen op last van de paus en de kardinalen, en in een af- schuwelike
gevangenis geworpen. Later werd hij naar een sterk kasteel aan de overkant van de Rijn
overgebracht, en daar als gevangene bewaard. De paus echter trok weinig voordeel van zijn
verraad, want hijzelf werd spoedig daarop in dezelfde gevangenis opgesloten. Hij was door
het kon cilie schuldig bevonden aan de laagste misdaden, behalve moord, simonie, en
overspel, “zonden, die niet genoemd konden worden.” Dit verklaarde het koncilie zelf; en
eindelik werd de drievoudige kroon van hem afgenomen, en hij in de gevangenis geworpen.
De mededingende pausen werden eveneens afgezet, en een nieuwe paus gekozen.
Ofschoon de paus zelf zich aan grotere misdaden had schuldig gemaakt, dan waarvan
Huss de priesters ooit had beschuldigd, en voor welke hij een hervorming had geëist, ging
hetzelfde koncilie, dat de paus onteerd had, over tot vernietiging van de hervormer. De
gevangenzetting van Huss veroorzaakte grote verontwaardiging in Bohemen. Invloedrijke
edellieden wendden zich tot het koncilie met ernstige protesten tegen deze gruwel. De keizer,
die de schending van een vrijgeleide ongaarne gedoogde, verzette zich tegen de wijze,
waarop met hem gehandeld werd. Maar de vijanden van de hervor mer waren kwaadaardig
en ten volle besloten. Ze beriepen zich op de vooroordelen van de keizer, op zijn vrees, op
zijn ijver voor de kerk. Ze leverden langgerekte argumenten om te bewijzen, dat “beloften
aan ketters, of aan personen van ketterij verdacht, niet behoren gehouden te worden, zelfs al
zijn ze voorzien van een vrijgeleide van de keizer en koningen.” Op deze wijze bereikten ze
hun doel.
69