Van Monarchie tot Anarchie

Van Monarchie tot Anarchie
verwelkomde het volk hun geliefde herder, die hun van de rand van het graf
teruggeschonken was. Zijzelven hadden in de tussentijd de zieken en stervenden verpleegd,
en ze gevoelden als nooit tevoren de waarde van het evanglie.
Zwingli was tot klaarder verstand van de waarheid ervan geraakt, en had de
hernieuwende kracht ervan in zichzelf in voller mate ondervonden. De val van de mens en
het verlos- singsplan waren de onderwerpen, die hij behandelde. “In Adam,” zo zei hij, “zijn
we allen dood, in verderf en verdoemenis verzonken.” “Christus . . . heeft ons een eeuwige
verlossing aangebracht . . . Zijn lijden is . . . een eeuwige offerande, en heeft onvergankelike
kracht om te helen; het bevredigt voor altoos de Goddelike rechtvaardigheid ten behoeve
van allen, die er in volstandig, onwrikbaar geloof op vertrouwen.” Toch ook leerde hij
duidelik, dat de mens wegens de genade van Christus geen vrijheid heeft om in de zonde te
volharden. “Waar ook maar geloof in God wordt gevonden, daar woont God zelf; en waar
God is, daar wordt een ijver gewekt, die de mens tot goede werken aanzet en dringt.”
De belangstelling in Zwingli’s prediking bereikte zulk een hoogte, dat de kathedraal
overvol liep van de scharen, die hem kwamen horen. Stukje voor stukje, naardat ze het
verdragen konden, legde hij de waarheid voor zijn hoorders open. Hij was voorzichtig van
niet in het eerst punten op te brengen, die hen konden verschrikken, en vooroordeel bij hen
wekken. Zijn eerste werk was, de harten te winnen voor de leer van Christus, die harten
door Zijn liefde te verzachten, Zijn voor-beeld hun voor ogen te houden; en naarmate ze de
grondbeginselen van het evangelie in zich opnamen, werden hun bijgelovige leringen en
praktijken noodzakelikerwijze omvergeworpen.
Stap voor stap ging de Hervorming te Zürich vooruit. De vijanden ervan werden
opgeschrikt, en begonnen daadwerke- like tegenstand. Een jaar tevoren had de monnik van
Wittenberg te Worms zijn “Neen” uitgesproken tegen paus en keizer, en nu scheen alles een
dergelijk wederstaan van de pauselike eisen te Zürich aan te duiden. Er werden gedurig
aanvallen op Zwingli gedaan. In de pausgezinde provincieën beklommen er volgelingen van
het evangelie van tijd tot tijd de brandstapel; doch dit was niet voldoende; de leraar van de
ketterij moest tot zwijgen gebracht worden. Gevolgelik zond de Bisschop van Constance
drie afgevaardigden naar de Raad van Zürich, die Zwingli beschuldigden van het volk te
leren, de wetten van de kerk te overtreden, en van aldus de vrede en de goede orde van de
maatschappij te ondermijnen. Indien het gezag van de kerk ter zijde zou gezet worden,
beweerde hij, zou algemene regeringloosheid het gevolg zijn. Zwingli antwoordde, dat hij
vier jaren lang het evangelie te Zürich had gepredikt, en dat “die stad vreedzamer was dan
enige andere in de unie.” “Is dus,” zei hij, “het Christendom niet de beste waarborg voor de
algemene rust?”
De afgevaardigden hadden de raadslieden vermaand om in de kerk te blijven, waarbuiten,
zo verklaarden ze, er geen zaligheid was. Zwingli antwoordde: “Laat deze beschuldiging u
niet schokken. De grondvesten van de kerk zijn dezelfde Rots, dezelfde Christus, die aan
122