Van Monarchie tot Anarchie
En toch, den vreemden regel der ongerijmd- heden volgende, die altijd in zulke gevallen heerscht, scheen de tijd, terwijl hij aldus voorbijsnelde, lang te vallen.... gevangenissen, met menschen opgevuld, die geene misdaad begaan hadden en geen gehoor konden vinden; deze dingen werden de bepaal- de orde en de gewone loop der dingen, en sche- nen door aloud gebruik gewettigd te zijn, eer ze vele weken in zwang waren. Vooral werd er éene afgrijselijke gestalte even gemeenzaam alsof die sedert de schepping der wereld onder de oogen der menschen ware geweest, — de gestalte van de scherpe vrouw, La Guillotine geheeten. Die maakte het algemeen onderwerp uit van allerlei grappen: ze was het beste gomeeamid- del tegen hoofdpijn; ze belette onfeilbaar dat men grijs haar kreeg; ze verleende eene eigenaardige bleekheid aan de gelaatskleur; ze was het nationale scheermes, dat nooit stomp werd; hij, die la Guillotine kuste, keek door het ven- stertje en niesde in den zak. Zij was het teeken van de wedergeboorte van den mensch. Ze had het Kruis vervangen. Modellen er van werden op de borst gedragen, waarvan het Kruis gebannen werd, en men boog voor haar en men geloofde aan haar, terwijl men het Kruis ver- loochende. Het werktuig schoor zoovele hoofden af‚ dat het zelf, zoowel als de grond, dien het bezoe delde, geheel rood geverfd werd. Men nam het uit elkaar als een stuk speelgoed voor een jongen Duivel en zette het weer op, als de gelegenheid gunstig was. Het deed den welsprekende zwijgen; het velde den machtige neder; het vernietigde al wat schoon en goed was…
En toch, den vreemden regel der ongerijmd- heden volgende, die altijd in zulke gevallen heerscht, scheen de tijd, terwijl hij aldus voorbijsnelde, lang te vallen.... gevangenissen, met menschen opgevuld, die geene misdaad begaan hadden en geen gehoor konden vinden; deze dingen werden de bepaal- de orde en de gewone loop der dingen, en sche- nen door aloud gebruik gewettigd te zijn, eer ze vele weken in zwang waren. Vooral werd er éene afgrijselijke gestalte even gemeenzaam alsof die sedert de schepping der wereld onder de oogen der menschen ware geweest, — de gestalte van de scherpe vrouw, La Guillotine geheeten. Die maakte het algemeen onderwerp uit van allerlei grappen: ze was het beste gomeeamid- del tegen hoofdpijn; ze belette onfeilbaar dat men grijs haar kreeg; ze verleende eene eigenaardige bleekheid aan de gelaatskleur; ze was het nationale scheermes, dat nooit stomp werd; hij, die la Guillotine kuste, keek door het ven- stertje en niesde in den zak. Zij was het teeken van de wedergeboorte van den mensch. Ze had het Kruis vervangen. Modellen er van werden op de borst gedragen, waarvan het Kruis gebannen werd, en men boog voor haar en men geloofde aan haar, terwijl men het Kruis ver- loochende. Het werktuig schoor zoovele hoofden af‚ dat het zelf, zoowel als de grond, dien het bezoe delde, geheel rood geverfd werd. Men nam het uit elkaar als een stuk speelgoed voor een jongen Duivel en zette het weer op, als de gelegenheid gunstig was. Het deed den welsprekende zwijgen; het velde den machtige neder; het vernietigde al wat schoon en goed was…
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Van</strong> <strong>Monarchie</strong> <strong>tot</strong> <strong>Anarchie</strong><br />
gelederen van de Katholieken overgaan. Deze dingen behoorden de bezorgdheid op te<br />
wekken van allen, die prijs stellen op de zuivere beginselen van het evangelie.<br />
De Protestanten hebben zich met het pausdom ingelaten en het begunstigd; ze hebben<br />
overeenkomsten getroffen en toenadering betoond, welke de pauseliken zelven verwonderd<br />
zijn geweest te zien, en niet hebben kunnen verstaan. De mensen sluiten de ogen voor het<br />
ware karakter van het Romanisme, en de gevaren, die van zijn oppermacht te duchten zijn.<br />
Het volk moet wakker geschud worden om de vooruitgang van deze allergevaarlikste vijand<br />
van de burgerlike en godsdienstige vrijheid te weerstaan.<br />
Vele Protestanten verbeelden zich, dat de Katholieke godsdienst niet aantrekkelik is, en<br />
dat die wijze van eredienst alleen bestaat uit vervelende ceremonieën zonder betekenis.<br />
Hierin vergissen ze zich. Het Romanisme grondt zich wel op misleiding, maar is geen grof<br />
of s<strong>tot</strong>end bedrog. De eredienst van de Roomse Kerk is uiterst indrukwekkend. De vertoning<br />
van pracht en plechtige kerkelike gebruiken boeit de zinnen van het volk, en brengt de stem<br />
van rede en geweten <strong>tot</strong> zwijgen. Het oog wordt bekoord. Prachtige kerken,<br />
indrukwekkende optochten, gouden altaren, juwelen relikwiekastjes, uitgezochte<br />
schilderijen en fijn beeldwerk bekoren het schoonheidsgevoel. Ook het oor wordt gestreeld.<br />
De muziek is onovertroffen. De zwellende tonen van het volle orgel, samensmeltend met de<br />
melodie van vele stemmen, die de hoge koepels en zuilegalerijen van de grootse kathedralen<br />
vervullen, kunnen niet anders dan het hart aangrijpen met een gevoel van ontzag en eerbied.<br />
Deze uitwendige pracht, praal en ceremonie, die slechts de spot drijft met de verlangens<br />
van een ziel, die moede is van de last van de zonde, is een bewijs van inwendig verderf. De<br />
godsdienst van Christus behoeft zodanige bekoringen niet <strong>tot</strong> aanbeveling. In het licht, dat<br />
van het kruis afschijnt, vertoont zich het ware Christendom z— rein en liefelik, dat geen<br />
uitwendige versieringen de wezenlike waarde ervan kunnen verhogen. Het is de schoonheid<br />
der heiligheid, een zachtmoedige en stille geest, die waarde heeft bij God. Schitterende stijl<br />
is niet noodzakelik een waarborg van reine en hoge gedachten. Verheven opvatting van<br />
kunst en fijne beschaving van de smaak komen dikwels voor bij hen, die aards en zinnelik<br />
zijn. Ze worden menigmaal door Satan gebruikt om de mensen de behoeften van hun ziel te<br />
doen vergeten, het toekomstige, eeuwige leven uit het oog te doen verliezen, zich te doen<br />
afkeren van hun oneindige Helper, en hen slechts voor deze wereld te doen leven.<br />
Een godsdienst, die in uiterlikheden bestaat, is aantrek- kelik voor het onwedergeboren<br />
hart. De pracht en ceremonie van de Katholieke eredienst heeft een wegslepende,<br />
betoverende macht, waardoor velen verleid worden; ze beginnen de Roomse Kerk te<br />
beschouwen als de eigenlike hemelpoort. Alleen zij, die hun voeten onbeweeglik geplaatst<br />
hebben op het fondament van de waarheid, en wier harten vernieuwd zijn door Gods Geest,<br />
zijn tegen zijn invloed bestand. Dui- zenden, die Christus niet bij ondervinding kennen,<br />
zullen er toe geleid worden, uiterlike vormen van godzaligheid zonder de kracht te<br />
aanvaarden. Zulk een godsdienst is juist, wat de menigte verlangt.<br />
398
Change language