Van Monarchie tot Anarchie

Van Monarchie tot Anarchie
Het volk te verlichten en te hervormen betekende niet anders, dan het gezag van Rome te
ondermijnen, duizenden stromen, die daar nu in de schatkist vloeiden, af te keren, en de
overdaad en pracht van de pauselike leiders daardoor zeer te verminderen. Behalve dat, het
volk te leren denken en als verantwoordelike wezens te leren handelen, die alleen op
Christus zagen als de bron van hun zaligheid, zou de troon van de paus omverwerpen, en ten
slotte hun eigen gezag vernietigen. Om deze reden weigerden ze de meerdere kennis, die
God hun aanbood, aan te nemen, en schaarden zich tegen Christus en de waarheid, door zich
tegen de man te stellen, die Hij gezonden had om hen te verlichten.
Luther beefde wanneer hij op zichzelf zag,— één enig man tegenover de grootste
machten van de aarde. Hij twijfelde er somtijds aan, of hij er waarlik door God toe geleid
was, om zichzelf tegen het gezag van de kerk te stellen. “Wie was ik,” schrijft hij, “dat ik de
majesteit van de paus zou tegenstaan, voor wie ... de koningen van de aarde en de gehele
wereld heefden?” . . . “Niemand kan zich indenken, wat mijn hart geleden heeft gedurende
die eerste twee jaren, en tot welk een moedeloosheid, ik mag het wel wanhoop noemen, ik
somtijds verviel.” Maar hij werd niet aan ontmoediging ten prooi. Toen mensesteun hem
ontviel, zag hij op God alleen, en ondervond, dat hij in volle veiligheid kon leunen op die
almachtige arm.
Aan een vriend van de Hervorming schreef Luther: “Wij kunnen noch door studie, noch
door verstandelike ontwikkeling inzicht in de Schriften verkrijgen. Daarom moet uw eerste
plicht zijn, met gebed te beginnen. Smeek de Heer, om u naar Zijn rijke barmhartigheid
genadiglik een waar begrip van Zijn Woord te schenken. Er is geen andere uitlegger van het
woord Gods, dan de Schrijver van dat woord zelf, zoals Hij gezegd heeft: ‘Ze zullen allen
van God geleerd zijn.’ Verwacht niets van uw eigen werk, van uw eigen verstand: vertrouw
alleen op God, en de invloed van Zijn Geest. Neem dit aan op het gezegde van een mens,
die de zaak op de proef gesteld heeft.” Hier is een uiterst belangrijke les voor hen, die
gevoelen, dat God hen geroepen heeft om de ernstige waarheden voor deze tijd aan anderen
te brengen. Deze waarheden zullen de vijandschap doen ontbranden van Satan, en van hen,
die de fabelen, welke hij verzonnen heeft, liefhebben. In de strijd met de boze machten is er
meer nodig dan kracht van verstand en menselike wijsheid.
Wanneer de vijanden zich beriepen op gebruiken en overleveringen, of op de
beweringen en het gezag van de paus, ont-moette Luther hen met de Bijbel, en de Bijbel
alleen. Hier waren bewijsgronden, waar ze niets tegen zeggen konden; daarom schreeuwden
de slaven van vormen en bijgeloof om zijn bloed, gelijk de Joden het bloed van Christus
geëist hadden. “Hij is een ketter,” riepen de Roomse ijveraars. “Het is hoogverraad, zulk een
gruwelike ketter een uur langer te laten leven! Laat het schavot onmiddellik voor hem
opgericht worden!” Maar Luther werd hun woede niet ten prooi. God had een werk voor
hem te doen, en engelen werden van de hemel gezonden om hem te beschermen. Velen
echter, die van Luther het kostbare licht ontvangen hadden, ondervonden Satans woede, en
88