Van Monarchie tot Anarchie
En toch, den vreemden regel der ongerijmd- heden volgende, die altijd in zulke gevallen heerscht, scheen de tijd, terwijl hij aldus voorbijsnelde, lang te vallen.... gevangenissen, met menschen opgevuld, die geene misdaad begaan hadden en geen gehoor konden vinden; deze dingen werden de bepaal- de orde en de gewone loop der dingen, en sche- nen door aloud gebruik gewettigd te zijn, eer ze vele weken in zwang waren. Vooral werd er éene afgrijselijke gestalte even gemeenzaam alsof die sedert de schepping der wereld onder de oogen der menschen ware geweest, — de gestalte van de scherpe vrouw, La Guillotine geheeten. Die maakte het algemeen onderwerp uit van allerlei grappen: ze was het beste gomeeamid- del tegen hoofdpijn; ze belette onfeilbaar dat men grijs haar kreeg; ze verleende eene eigenaardige bleekheid aan de gelaatskleur; ze was het nationale scheermes, dat nooit stomp werd; hij, die la Guillotine kuste, keek door het ven- stertje en niesde in den zak. Zij was het teeken van de wedergeboorte van den mensch. Ze had het Kruis vervangen. Modellen er van werden op de borst gedragen, waarvan het Kruis gebannen werd, en men boog voor haar en men geloofde aan haar, terwijl men het Kruis ver- loochende. Het werktuig schoor zoovele hoofden af‚ dat het zelf, zoowel als de grond, dien het bezoe delde, geheel rood geverfd werd. Men nam het uit elkaar als een stuk speelgoed voor een jongen Duivel en zette het weer op, als de gelegenheid gunstig was. Het deed den welsprekende zwijgen; het velde den machtige neder; het vernietigde al wat schoon en goed was…
En toch, den vreemden regel der ongerijmd- heden volgende, die altijd in zulke gevallen heerscht, scheen de tijd, terwijl hij aldus voorbijsnelde, lang te vallen.... gevangenissen, met menschen opgevuld, die geene misdaad begaan hadden en geen gehoor konden vinden; deze dingen werden de bepaal- de orde en de gewone loop der dingen, en sche- nen door aloud gebruik gewettigd te zijn, eer ze vele weken in zwang waren. Vooral werd er éene afgrijselijke gestalte even gemeenzaam alsof die sedert de schepping der wereld onder de oogen der menschen ware geweest, — de gestalte van de scherpe vrouw, La Guillotine geheeten. Die maakte het algemeen onderwerp uit van allerlei grappen: ze was het beste gomeeamid- del tegen hoofdpijn; ze belette onfeilbaar dat men grijs haar kreeg; ze verleende eene eigenaardige bleekheid aan de gelaatskleur; ze was het nationale scheermes, dat nooit stomp werd; hij, die la Guillotine kuste, keek door het ven- stertje en niesde in den zak. Zij was het teeken van de wedergeboorte van den mensch. Ze had het Kruis vervangen. Modellen er van werden op de borst gedragen, waarvan het Kruis gebannen werd, en men boog voor haar en men geloofde aan haar, terwijl men het Kruis ver- loochende. Het werktuig schoor zoovele hoofden af‚ dat het zelf, zoowel als de grond, dien het bezoe delde, geheel rood geverfd werd. Men nam het uit elkaar als een stuk speelgoed voor een jongen Duivel en zette het weer op, als de gelegenheid gunstig was. Het deed den welsprekende zwijgen; het velde den machtige neder; het vernietigde al wat schoon en goed was…
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Van</strong> <strong>Monarchie</strong> <strong>tot</strong> <strong>Anarchie</strong><br />
zonden te belijden, vergiffenis verwachtende, niet omdat ze berouw hadden en zich wensten<br />
te beteren, maar op grond van de aflaat. Luther weigerde hun absolutie, en waarschuwde<br />
hen, dat tenzij ze berouw gevoelden en een ander leven leidden, ze in hun zonden zouden<br />
omkomen. In grote verslagenheid gingen ze <strong>tot</strong> Tetzel met de klacht, dat hun biechtvader<br />
zijn brieven had geweigerd; en sommigen eisten stoutweg, dat hun het geld teruggegeven<br />
zou worden. De monnik was woedend. Hij uitte de vreselikste vloeken, liet vuren aansteken<br />
op de publieke pleinen, en verklaarde, dat hij orders had van de paus “om alle ketters te<br />
verbranden, die zijn allerheiligste aflaten durfden tegen-staan.”<br />
Luther begon nu met stoutmoedigheid zijn werk als kampvechter van de waarheid. Zijn<br />
stem werd van de kansel ge-hoord <strong>tot</strong> ernstige en plechtige waarschuwing. Hij stelde het<br />
volk het walgelik karakter van de zonde voor, en leerde hen, dat het de mens onmogelik is,<br />
door eigen werken de schuld er- van te verminderen, of aan de straf erop te ontkomen; dat<br />
alleen berouw voor God en geloof in Christus de zondaar redden kan; dat de genade van<br />
Christus niet kan worden gekocht, maar een vrije gave is. Hij raadde de mensen aan om<br />
geen aflaten te kopen, maar in het geloof op de gekruisigde Heiland te zien. Hij verhaalde<br />
zijn eigen smartelike ondervinding, en hoe hij tevergeefs getracht had, zichzelf zaligheid te<br />
verwerven door verootmoediging en boetedoening; en verzekerde zijn hoorders, dat hij door<br />
van zichzelf af te zien en in Christus te geloven, vrede en geluk gevonden had.<br />
Daar Tetzel in zijn handel en goddeloze aanmatigingen volhardde, besloot Luther, <strong>tot</strong><br />
een meer doeltreffend protest tegen deze schreeuwende misbruiken over te gaan. Spoedig<br />
deed zich een gelegenheid voor. De slotkerk van Wittenberg bevatte veel relikwieën, welke<br />
op zekere heilige dagen aan het volk werden vertoond; en volle vergiffenis van zonden werd<br />
aan allen geschonken, die de kerk dan bezochten en ter biecht gingen. Gevolgelik stroomde<br />
het volk op deze dagen in massa’s daarheen. Een van de gewichtigste van die gelegenheden,<br />
het feest van “Allerheiligen,” naderde. De dag tevoren plakte Luther, zich onder de menigte<br />
mengende, die reeds naar de kerk op weg waren, een papier aan de kerkdeur aan, dat vijf en<br />
negentig stellingen tegen de leer van de aflaten bevatte. Hij verklaarde zich bereid, deze<br />
stellingen op de volgende dag in de universiteit te verdedigen tegen allen, die lust mochten<br />
gevoelen om ze aan te vallen.<br />
Zijn stellingen trokken algemene aandacht. Ze werden gelezen en herlezen, en naar alle<br />
zijden herhaald. Grote op-gewondenheid heerste er aan de universiteit en in de gehele stad.<br />
Door deze stellingen werd aangetoond, dat de macht om zonden te vergeven, en de straf<br />
erop weg te nemen, nimmer aan de paus of enig mens gegeven was. Het gehele stelsel was<br />
bedrog,— een kunstgreep om geld af te persen door partij te trekken van de bijgelovigheid<br />
van het volk,— een plan van Satan om de zielen te verwoesten van allen, die op de<br />
leugenachtige voorwendsels ervan zouden vertrouwen. Er werd ook duidelik aangetoond,<br />
dat het evangelie van Christus de kostbaarste schat van de kerk is, en dat de genade Gods,<br />
die daarin wordt geopenbaard, vrijelik geschonken wordt aan allen, die er met berouw en<br />
geloof naar zoeken.<br />
86
Change language