Van Monarchie tot Anarchie

Van Monarchie tot Anarchie
Toch streefde Luther bij zoveel en zo grote ontmoediging vastbesloten naar die hoge
standaard van zedelike en ver-standelike voortreffelikheid, waartoe zijn hart zich voelde
aangetrokken. Hij dorstte naar kennis, en zijn ernstige en praktiese aanleg leidde er hem toe,
meer te haken naar het ware en nuttige, dan naar het opvallende en oppervlakkige. Toen hij
op achttienjarige leeftijd te Erfurt naar de universiteit ging, verkeerde hij in een betere
positie, en waren zijn vooruitzichten gunstiger dan in zijn kinderjaren. Zijn ouders hadden
zich door vlijt en nijverheid een goed bestaan verworven, en waren nu in staat, hem alle
nodige ondersteuning te geven. Ook waren door de invloed van verstandige vrienden de
ongunstige gevolgen van zijn vroegere opleiding enigszins verminderd.
Hij legde er zich op toe, de beste schrijvers te bestuderen, zich ijverig hun diepste
gedachten toeëigenende, en zich de wijsheid van de wijzen tot zijn eigen makende. Zelfs
onder de harde tucht van zijn vorige leermeesters had hij reeds vroeg blijken gegeven van
zich te zullen onderscheiden; en onder gunstige invloed kwam zijn verstand tot snelle
ontwikkeling. Een goed geheugen, een levendige verbeelding, grote redeneerkracht en
onvermoeide ijver plaatsten hem al spoedig onder de beste van zijn medestudenten.
Verstandelike tucht bracht zijn begrip tot rijpheid, en deelde hem een werkzaamheid van
geest en scherpte van opvatting mede, die hem op de strijd van zijn leven voorbereidden.
De vreze des Heren woonde in het hart van Luther, stelde hem in staat, zijn doel
standvastig voor ogen te houden, en leidde hem tot diepe nederigheid voor God. Het gevoel
van afhankelikheid van Gods hulp bleef hem immer bij; en hij verzuimde niet, iedere dag
met gebed te beginnen, terwijl hij in zijn hart onophoudelik smeekte om leiding en steun.
“Goed bidden,” zei hij dikwels, “is meer dan de halve studie.” Op zekere dag de boeken in
de universtiteits bibliotheek doorzoekend, ontdekte Luther een Latijnse Bijbel. Zulk een
boek had hij nooit tevoren gezien. Hij wist niet, dat het bestond. Hij had gedeelten uit de
Evangelieën en de Brieven gehoord, die bij de openbare godsdienstoefening aan het volk
voorgelezen werden, en meende, dat die de gehele Bijbel uitmaakten. Nu zag hij voor de
eerste maal het gehele Woord van God. Met een gemengd gevoel van ontzag en
verwondering sloeg hij de heilige bladen om; met versnelde polsslag en een kloppend hart
las hij met eigen ogen de woorden des levens, slechts nu en dan ophoudende om uit te
roepen: “O, of- God me zulk een boek voor mijzelf wilde schenken!”1 Engelen des hemels
stonden aan zijn zijde, en lichtstralen van Gods troon openbaarden de schatten der waarheid
aan zijn verstand. Hij was altijd bevreesd geweest om God te beledigen, maar nu
overmeesterde hem de diepe overtuiging van zijn toestand als zondaar sterker dan ooit
tevoren.
Een ernstige begeerte om van de zonde vrij te komen en vrede met God te vinden, leidde
hem er ten laatste toe, in een klooster te gaan, en zich aan het monnikeleven te wijden. Hier
werd hem het laagste werk aangewezen, en moest hij van huis tot huis bedelen. Hij was op
die leeftijd, waarop men het meest behoefte heeft aan achting en waardering; en deze lage
81