Van Monarchie tot Anarchie
En toch, den vreemden regel der ongerijmd- heden volgende, die altijd in zulke gevallen heerscht, scheen de tijd, terwijl hij aldus voorbijsnelde, lang te vallen.... gevangenissen, met menschen opgevuld, die geene misdaad begaan hadden en geen gehoor konden vinden; deze dingen werden de bepaal- de orde en de gewone loop der dingen, en sche- nen door aloud gebruik gewettigd te zijn, eer ze vele weken in zwang waren. Vooral werd er éene afgrijselijke gestalte even gemeenzaam alsof die sedert de schepping der wereld onder de oogen der menschen ware geweest, — de gestalte van de scherpe vrouw, La Guillotine geheeten. Die maakte het algemeen onderwerp uit van allerlei grappen: ze was het beste gomeeamid- del tegen hoofdpijn; ze belette onfeilbaar dat men grijs haar kreeg; ze verleende eene eigenaardige bleekheid aan de gelaatskleur; ze was het nationale scheermes, dat nooit stomp werd; hij, die la Guillotine kuste, keek door het ven- stertje en niesde in den zak. Zij was het teeken van de wedergeboorte van den mensch. Ze had het Kruis vervangen. Modellen er van werden op de borst gedragen, waarvan het Kruis gebannen werd, en men boog voor haar en men geloofde aan haar, terwijl men het Kruis ver- loochende. Het werktuig schoor zoovele hoofden af‚ dat het zelf, zoowel als de grond, dien het bezoe delde, geheel rood geverfd werd. Men nam het uit elkaar als een stuk speelgoed voor een jongen Duivel en zette het weer op, als de gelegenheid gunstig was. Het deed den welsprekende zwijgen; het velde den machtige neder; het vernietigde al wat schoon en goed was…
En toch, den vreemden regel der ongerijmd- heden volgende, die altijd in zulke gevallen heerscht, scheen de tijd, terwijl hij aldus voorbijsnelde, lang te vallen.... gevangenissen, met menschen opgevuld, die geene misdaad begaan hadden en geen gehoor konden vinden; deze dingen werden de bepaal- de orde en de gewone loop der dingen, en sche- nen door aloud gebruik gewettigd te zijn, eer ze vele weken in zwang waren. Vooral werd er éene afgrijselijke gestalte even gemeenzaam alsof die sedert de schepping der wereld onder de oogen der menschen ware geweest, — de gestalte van de scherpe vrouw, La Guillotine geheeten. Die maakte het algemeen onderwerp uit van allerlei grappen: ze was het beste gomeeamid- del tegen hoofdpijn; ze belette onfeilbaar dat men grijs haar kreeg; ze verleende eene eigenaardige bleekheid aan de gelaatskleur; ze was het nationale scheermes, dat nooit stomp werd; hij, die la Guillotine kuste, keek door het ven- stertje en niesde in den zak. Zij was het teeken van de wedergeboorte van den mensch. Ze had het Kruis vervangen. Modellen er van werden op de borst gedragen, waarvan het Kruis gebannen werd, en men boog voor haar en men geloofde aan haar, terwijl men het Kruis ver- loochende. Het werktuig schoor zoovele hoofden af‚ dat het zelf, zoowel als de grond, dien het bezoe delde, geheel rood geverfd werd. Men nam het uit elkaar als een stuk speelgoed voor een jongen Duivel en zette het weer op, als de gelegenheid gunstig was. Het deed den welsprekende zwijgen; het velde den machtige neder; het vernietigde al wat schoon en goed was…
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Van</strong> <strong>Monarchie</strong> <strong>tot</strong> <strong>Anarchie</strong><br />
Met al de macht der geleerdheid en welsprekenheid zette Aleander er zich toe om de<br />
waarheid omver te werpen. Aan-klacht na aanklacht slingerde hij Luther naar het hoofd, als<br />
ware hij een vijand van kerk en staat, van levenden en doden, van geestelikheid en leken,<br />
van raadsvergaderingen en private Christenen. “Er is genoeg in de dwalingen van Luther,”<br />
verklaarde hij, om het verbranden van “honderd duizend ketters te rechtvaardigen.” Tot<br />
besluit trachtte hij de aanhangers van het hervormde geloof verachtelik te maken. “Wat zijn<br />
al deze Lutheranen? — Een gemengd samenraapsel van overmoedige opvoedkundigen,<br />
verdorven priesters, losbandige monniken, onwetende wetgeleerden en vervallen edelen,<br />
met het gemene volk, dat ze bedrogen en bedorven hebben. Hoe ver staat de Katholieke<br />
partij in aantal, kennis en macht boven hen! Een eenstemmig dekreet van deze doorluchtige<br />
vergadering zal de ogen van de eenvoudigen openen, de onvoorzichtigen hun gevaar<br />
aantonen, de wankelenden doen besluiten, en de zwakken sterken.”<br />
Met dergelijke wapenen zijn de voorstanders van de waarheid door alle eeuwen heen<br />
aangevallen geworden. Dezelfde argumenten worden nog gebruikt tegen allen, die in<br />
tegenstelling van de aangenomen dwalingen, de eenvoudige en duidelike leer van Gods<br />
woord durven voordragen.“ Wie zijn deze predikers van nieuwe leerstellingen?” roepen<br />
degenen uit, die naar een populaire godsdienst haken. “Ze zijn ongeleerd, weinigen in getal,<br />
en van geringe stand. Toch beweren ze de waarheid te hebben, en Gods verkoren volk te<br />
zijn. Onwetend zijn ze en verleid. Hoe ver staat onze kerk boven hen in aantal en invloed!<br />
Hoe veel grote en geleerde mannen zijn er onder ons! Hoeveel meer macht is er aan onze<br />
zijde!” Dat zijn de argumenten, wier invloed bij de wereld geldt; doch ze betekenen tans<br />
even weinig als in de dagen van de hervormer.<br />
De Hervorming is niet, gelijk velen veronderstellen, met Luther geëindigd. Hij zal<br />
voortgezet worden <strong>tot</strong> aan het einde van de geschiedenis van deze wereld. Luther had een<br />
groots werk te doen met het licht, dat God op hem had laten schijnen, op anderen te doen<br />
weerkaatsen; toch ontving hij niet al het licht, dat aan de wereld gegeven zou worden. <strong>Van</strong><br />
die tijd af <strong>tot</strong> op heden is er voortdurend nieuw licht over de Schriften opgegaan, en hebben<br />
zich gedurig nieuwe waarheden ontvouwd.<br />
De aanspraak van de afgevaardigde maakte een diepe indruk op de Rijksdag. Er was<br />
geen Luther tegenwoordig om met de klare en overtuigende waarheden van Gods woord de<br />
pauselike kampvechter te verslaan. Geen poging werd aangewend om de hervormer te<br />
verdedigen. Er openbaarde zich een algemene neiging om niet alleen hem en de leer, die hij<br />
predikte, te veroordelen, maar zo mogelik de ketterij uit te roeien. Rome had de gunstigste<br />
gelegenheid gehad om zijn zaak te bepleiten. Alles wat het <strong>tot</strong> zijn eigen rechtvaardiging<br />
aanvoeren kon, was gezegd. Doch de schijnbare overwinning was het teken van nederlaag.<br />
<strong>Van</strong> nu aan zou het kontrast tussen waarheid en dwaling duideliker aan het licht treden, daar<br />
ze nu openlik in botsing waren. <strong>Van</strong> die dag aan zou Rome nooit meer zo veilig staan, als<br />
het gestaan had.<br />
100
Change language