Van Monarchie tot Anarchie

Van Monarchie tot Anarchie
dienen.” Daar de vriend, die hem de vraag gedaan had, niet geheel en al tevreden scheen
met zijn antwoord, dacht Wesley: “Hoe, zijn mijn pogingen geen voldoende grond van hoop?
Wil hij mij mijn pogingen ontnemen? Ik heb niets anders om op te vertrouwen.” Z— dicht
was de duisternis, waarin de kerk was gehuld, de verzoening verbergende, Christus Zijn
glorie ontnemende, en de gedachten van de mensen wegleidende van hun enige hoop op de
zaligheid — het bloed van de gekruiste Verlosser.
Wesley en zijn tijdgenoten werden ertoe geleid, in te zien, dat ware godsdienst in het
hart zetelt, en dat Gods wet zich uitstrekt tot de gedachten, zowel als tot de woorden en
daden. Overtuigd van de noodzakelikheid van reinheid van het hart, zowel als van
vlekkeloosheid van wandel, begonnen ze in ernst een nieuw leven. Door de ijverigste,
biddende pogingen trachtten ze het boze van hun natuurlik hart ten onder te brengen. Ze
leidden een leven van zelfverloochening, weldadigheid en verootmoediging, met grote
gestrengheid en zorgvuldigheid alles betrachtende, waarvan ze dachten dat het hen zou
kunnen helpen om te verkrijgen, wat ze verlangden,— die heiligheid, die hun Gods gunst
verzekeren zou. Doch ze bereikten hun oogmerk niet. Hun pogingen om zich van de
veroordeling van de zonde te bevrijden, of de kracht ervan te breken, waren vergeefs. Het
was dezelfde strijd, die Luther in zijn cel te Erfurt doorgemaakt had. Het was dezelfde vraag,
die zijn ziel gekweld had: “Hoe kan de mens voor God rechtvaardig zijn?”
Het vuur van de Goddelike waarheid, op de altaren van het Protestantisme bijna
uitgedoofd, zou weder ontstoken worden door de oude toorts, welke, van de Boheemse
Christenen af, de ene eeuw aan de volgende overhandigd had. Na de Hervorming was het
Protestantisme in Bohemen door Roomse benden uitgeroeid. Allen, die weigerden, de
waarheid op te geven, werden gedwongen te vluchten. Sommigen van hen, die in Saksen
schuilplaats vonden, handhaafden aldaar het oude geloof. Van de nakomelingen van deze
Christenen was het, dat het licht Wesley en zijn tijdgenoten bereikte. John en Charles
Wesley vertrokken, na tot het predikambt geordend te zijn, op een zendingsreis naar
Amerika. Met hen aan boord was er een gezelschap Moraviërs. Vreselike stormen hadden ze
op reis te verduren, en John Wesley, de dood in het aangezicht starende, gevoelde dat hij de
verzekering van vrede met God niet bezat. De Duitsers echter legden een kalmte en een
vertrouwen aan de dag, die hem vreemd waren.
“Ik had reeds lang tevoren,” zegt hij, “de grote ernstigheid in hun gedrag opgemerkt.
Van hun nederigheid hadden ze gedurig bewijs gegeven door het doen van die
ondergeschikte diensten voor de andere passagiers, die geen van de Engelsen wilden
ondernemen, en waarvoor ze geen betaling begeerden of wilden aannemen, zeggende, dat
het goed was voor hun trotse harten, en dat hun liefhebbende Heiland veel meer voor hen
gedaan had. En iedere dag had hun aanleiding gegeven om een zachtmoedigheid te bewijzen,
die geen belediging kon verstoren. Wanneer ze gestoten, geslagen, of neergeworpen werden,
stonden ze op en gingen weg; maar geen klacht werd uit hun mond gehoord. Nu bood er
zich een gelegenheid aan om te bewijzen, of ze evenzeer vrij waren van de geest van
176