Van Monarchie tot Anarchie

Van Monarchie tot Anarchie
woorden: “Het is het werk van de godgeleerden en leraren, deze dingen voor te stellen; laat
ons het gezag van de machtigen der aarde bewaren voor andere zaken.” “Dat zij verre,”
antwoordde Johan van Saksen, “dat ge mij zoudt buitensluiten. Ik heb mij voorgenomen te
doen wat recht is, zonder me om mijn kroon te bekommeren. Ik begeer, de Heer te belijden.
Mijn keurvor- stelike hoed en klederen zijn me minder kostbaar dan het kruis van Jezus
Christus.” Met die woorden schreef hij zijn handtekening neder. Een andere vorst sprak,
terwijl hij de pen opnam: “Indien de eer van mijn Heer Jezus Christus het eist, ben ik
gereed, . . . mijn goederen en leven achter te laten.” “Liever ontzeg ik mijzelf mijn
onderdanen en staten, liever verlaat ik de grond van mijn vaderen met een staf in de hand,”
ging hij voort, “dan enige andere leer aan te nemen, dan die in deze Belijdenis vervat is.”
Zodanig was het geloof en de stoutmoedigheid van die Godsmannen.
De bepaalde tijd brak aan om voor de keizer te verschijnen. Karel V., op zijn troon
gezeten, omringd door de keurvorsten en prinsen, gaf de Protestantse hervormers
gelegenheid, om zich uit te spreken. De belijdenis van hun geloof werd voorgelezen. In die
hoge vergadering werden de waarheden van het evangelie duidelik uiteengezet, en de
dwalingen van de pauselike kerk aangewezen. Met recht is die dag genoemd geworden “de
grootste dag van de Hervorming, en een van de roemrijkste in de geschiedenis van het
Christendom en het menselik geslacht. “
Slechts weinige jaren waren voorbijgegaan, sedert de monnik van Wittenberg te Worms
alleen voor de nationale raad stond. Nu stonden in zijn plaats de edelste en machtigste
vorsten van het rijk. Het was Luther verboden geworden, te Augsburg te verschijnen, maar
hij was er tegenwoordig geweest met zijn woorden en gebeden. “Ik tril van vreugde,”
schreef hij, “dat ik dit uur heb mogen beleven, waarin Christus in het openbaar beleden is
door zulke hoogedele mannen, en in zulk een schitterende vergadering.” Hierin is vervuld
geworden wat de Schrift zegt: “Ik zal voor koningen spreken van uw getuigenissen.”
In de dagen van Paulus werd het evangelie, voor hetwelk hij een gevangene was, op
gelijke wijze voor de vorsten en edelen van de keizerstad gebracht. Zo ook werd bij deze
gelegenheid, “wat de keizer verboden had van de kansel te prediken, in het paleis
verkondigd; wat velen beschouwd hadden als niet passend, dat dienstknechten er naar
luisteren zouden, werd met verbazing door de meesters en heren van het keizerrijk
aangehoord. Koningen en hooggeplaatsten vormden het gehoor, gekroonde vorsten waren
de predikers, en de preek was de koninklike waarheid Gods.” “Sinds de dagen van de
apostelen,” zegt een zeker schrijver, “is er nooit een groter werk, een heerliker belijdenis
gedaan.”
“Alles wat de Lutheranen gezegd hebben, is waar, en we kunnen het niet loochenen,”
verklaarde een pauselike bisschop. “Kunt ge met gezonde redenen de belijdenis van de
keurvorst en zijn verbondenen weerleggen?” vroeg een ander aan Doktor Eck. “Niet met de
geschriften van de apostelen en profeten,” was het antwoord; “maar met die van de Vaderen
142