Van Monarchie tot Anarchie

Van Monarchie tot Anarchie
“De Schrift,” zei Zwingli, “is van God, niet van de mens afkomstig, en diezelfde God,
die het verstand geeft, zal u doen verstaan, dat de spraak van Hem komt. Gods woord . kan
niet falen; het is lichtverspreidend, onderwijst zichzelf, ontsluit zichzelf; bestraalt de ziel
met alle heil en genade; troost de ziel in God, vernedert hem, zodat hij zichzelf verliest, ja
zelfs verbeurt, en God omarmt.” De waarheid van deze woorden had Zwingli zelf bewezen.
Van zijn ondervinding in die tijd sprekende, schreef hij later: “Toen ... ik me geheel en al
aan de Heilige Schriften begon te geven, stelden de wijsbegeerte en scholastieke
godgeleerdheid me telkens twistvragen voor. Eindelik kwam ik zo ver, dat ik dacht: ‘Ge
moet dat alles laten rusten, en de betekenis van God alleen uit Zijn eigen eenvoudig Woord
leren . ‘ Toen begon ik God om Zijn licht te vragen, en werden me de Schriften veel
duideliker.”
De leer, die Zwingli predikte, had hij niet van Luther ontvangen. Het was de leer van
Christus. “Als Luther Christus predikt,” sprak de Zwitserse hervormer, “doet hij, wat ik doe!
Hij heeft veel meer zielen tot Christus geleid dan ik — dat zij zo. Ik wil geen andere naam
dragen dan die van Christus, Wiens krijgsknecht ik ben, en Die alleen mijn hoofd is. Geen
enkel woord is ooit door mij aan Luther, of door Luther aan mij geschreven. En
waarom ? . . . Opdat het allen duidelik zijn zou, hoezeer het getuigenis van de Geest van
God één is: daar wij, zonder enige geheime verstandhouding, zo precies overeenkomen in
de leer van Jezus Christus.”
In 1516 werd Zwingli uitgenodigd, prediker te worden in het klooster te Einsiedeln. Hier
zouden de dwalingen van Rome hem duideliker onder de aandacht komen, en zou hij een
invloed als hervormer uitoefenen, die zich veel verder dan tot zijn Alpen zou uitstrekken.
Tot de voornaamste aantrek- kelikheden van Einsiedeln behoorde een beeld van de heilige
maagd, dat wonderkracht heette te bezitten. Boven de kloosterpoort stond een opschrift:
“Hier kan algehele verlossing van zonden worden verkregen.” Voortdurend begaven zich
pelgrims naar dat beeld van de heilige maagd, maar bij het grote jaarfeest van de wijding
van dit heiligdom kwamen er scharen uit alle delen van Zwitserland, en zelfs uit Frankrijk
en Duitschland. Zwingli, wie dit gezicht grote droefheid veroorzaakte, nam de gelegenheid
te baat om aan deze slaven van het bijgeloof vrijheid te verkondigen door het evangelie.
“Denkt niet,” zei hij, “dat God meer in deze tempel is, dan in ieder ander deel van de
schepping. In welk land ge ook woont, is God rondom u en hoort u. . . . Kunnen nutteloze
arbeid, lange pelgrimstochten, offeranden, beelden, gebeden tot de heilige maagd of de
heiligen, u de genade Gods verzekeren? Wat kan het vermenigvuldigen van woorden bij het
bidden ons baten? Welke kracht ligt er in een monnikskap, een geschoren schedel, een lange
mantel, die in plooien afhangt, of met goud geborduurde pantoffels? God ziet het hart aan,
en onze harten zijn verre van Hem.” “Christus,” zei hij, “Die zich eens voor allen aan het
kruis opofferde, is het slachtoffer, dat voor alle eeuwigheid voor de zonde van alle
gelovigen voldoet.”
118