LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 3: Die verhaal oor apartheid – verlede tyd
p121
die vlak van aanspreeklikheid of skuld wat wit Afrikaners (behoort te) aanvaar in die
huidige post-apartheid situasie.
Die wit Afrikaner standpunt sal deurgaans uitgedaag word deur alternatiewe stemme,
hoofsaaklik die mening van swart mense. Met die term swart word in hierdie verslag
verwys na alle mense wat nie in die apartheidsjare as wit beskou sou word nie. Dit
word dus as ʼn omvattende term gebruik vir almal wat onder die apartheidsbedeling as
nie-blank geklassifiseer is of sou wees. Dit sluit dus ook diegene in wat as kleurling 19 of
Indiër geklassifiseer is en nie net swart Afrikane nie.
Die swart perspektief verskil grootliks van die mening uitgespreek deur die lede van die
groep. Hierdie hoofstuk is daarom noodsaaklike vir die bepaling van skuld en die
implikasie daarvan vir die pad vorentoe in terme van sake soos regstellende aksie en
versoening. Hierdie kwessies sal later aangespreek word.
Dwarsdeur die hoofstuk sal ek van raampies soos hierdie gebruikmaak.
In hierdie raampies sal alternatiewe stemme gehoor word. Dit is
gewoonlik, maar nie altyd nie, swart stemme wat reflekteer oor die
onderwerp van die omringende paragrawe. Soms reflekteer dit die
posisie van wit Afrikaners buite die hoofstroom. Die inhoud van hierdie
raampies sal beperk word tot opmerkings en opinies uitgespreek ten tye
van die oorspronklike gesprekke. Dit is met ander woorde menings wat
die groep sou gehoor het of kon hoor in die tyd voor of tydens die
groepbesprekings. Sommige van hierdie opinies is ingewerk tydens die
gesprekke self, terwyl ander eers later bygekom het. Waar dit deel van
die oorspronklike gesprek is, sal dit in die normale vloei van die hoofstuk
na vore kom. Soms is ’n belangrike mening onbekend aan, of
geïgnoreer deur die groep en dan sal dit in soortgelyke raampie soos
hierdie aan die orde gestel word.
Uiteraard is hierdie tipe raampies nog nie vroeër in die verslag gebruik
nie, omdat die alternatiewe stemme eers in hierdie hoofstuk pertinent
aan die orde gestel word. In hierdie hoofstuk, en ook die volgende twee,
sal daar uitvoerig van hierdie raampies gebruik gemaak word.
19 Die terme swart, kleurling en Indiër verwys hier na die etikette wat in die apartheidstyd aan mense
toegeken is. In hierdie verslag word die term bruin mense gebruik eerder as die term kleurling.