LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 3: Gesprek 3 (27 Augustus 1998)
p443
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
van sekere goeters nou uit ons oogpunt gesien aan die "benadeelde" kant staan. Het
julle ook al die droom gedroom al die blankes is swart en al die swartes is blank. Is dit
nie min of meer wat gebeur het nie?
Mike: Ek dink nie dit is moontlik om jou regtig in te dink in hulle sitasie nie. Ek dink dit is
impossible. Dis dieselfde as wat ek my nou indink ek in die Gestapo en ek vermoor
Jode, ek kan myself nie daarin indink nie. Waarin ek wel myself kan indink, is die
manier waarop ons hulle behandel het … Ek meen hoe kon ek nou anders opgetree
het in die busstorie met die streep. As hy nie in my skool mag wees nie, nege-uur in die
aand moet hy uit die dorp wees. Hoekom sal 'n streep in 'n bus nou vir my snaaks
wees. Die res van die goed is erger, hy mag nie eers vanaand in die straat wees nie.
Nou moet ek worry oor 'n bus. En dit is hoekom ek sê, daai busstorie, en net blankes
op die stoele… Ek kan dit nog onthou. Laat daar nou net 'n flappie op daai bank loop
sit, dan moet jy sien hoe word hy daar afgeneuk.
Isak: Ek stem met jou saam. Ons het dit gehad as standaard praktyk vir jare. Ons het
dit so aanvaar. Die gemiddelde wit Afrikaner, by name die blanke Afrikaner, het dit
aanvaar. Dit is reg so, dit is goed so. Niemand van ons het ooit gedink dit is verkeerd
nie. As jy jouself nou moet vat, op jou ouderdom, afgesien van jou intellek, jou
ouderdom, wat ook al, net omdat jy wit is moet jy nou vir 'n swart persoon, 'n kleintjie
sê "my kleinbaas". Verstaan jy. Al die jare het ons dit aanvaar.
Elsa: Ons weet nou eers dit was verkeerd.
Albert: Dis is wat hulle gisteraand vir my vra, die wit mens lees sy Bybel, maar glo hy
aan God, want God is dan 'n God van liefde, en hierdie goeters, ons weet dan nie dis
verkeerd nie. Een ou vertel hy was 'n polisieman in Hammanskraal. Daar was 'n
kennisgewing teen 'n muur "elke blanke polisieman is die meerdere van 'n swart
polisieman, ongeag sy rang". As 'n wit ou vir 'n swarte, selfs wat 'n hoër rang het, iets
sê, dan moet hy dit doen. Wil jy vir my sê, ons het nie geweet dit is verkeerd nie?
Iemand het gepraat van ou Bet se comfort zone. Was dit nie ook maar ons comfort
zone gewees nie? Ek lees Antjie Krog se boek The country of my skull. Dit gaan oor
die WVK, sy skryf van 'n professor wat iewers hier uit Sentraal-Afrika kom. Hy praat nie
van victims of apartheid en "perpetrators of apartheid" nie, maar hy praat van victims
en beneficiaries. Bevoordeeldes. Ons kan miskien onsself troos en sê maar ons het
nooit iemand doelbewus benadeel nie. Ons was nie Eugene de Kok of die BSB nie, dit
is weliswaar waar, maar daai beneficiaries spook by ons. Is ons nie maar só gemaklik