LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 10: Opvolggesprek met Mike en Naomi
p592
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
Naomi: Dit is seker maar nog daar.
Mike: My opinie is dat ’n groot gedeelte van mense nog so is. Ek dink regtig geen
wetgewing sal dit verander nie. Mense sal moet op ’n emosionele en ’n status-basis
kom, op ’n vlak kom in hul lewe wat die basiese behoeftes gevul is. Sodra die basiese
behoeftes gevul is en jy kom op daardie vlak wat jy kan begin groei en daardie goeters.
Dan groei mense maklik maar nou…
Albert: So jy sê op die ou einde is dit nie so seer ras nie, maar baie meer met klas te
make het, met vlakke in die samelewing.
Mike: Ek sal dink dit albei kante toe werk. Wanneer ’n seker groep, rassegroep, nog
besig is om te veg vir basiese behoeftes, het hy glad nog nie die idee om saam met
blankes wat klaar op ’n middelklas is, saam te werk nie. En daarom sien die middelklas
blanke… Dan kyk hy na hierdie klomp en sê weet julle is net hier op die aarde gesit om
ons te beroof en te besteel. Tot daardie bevolkingsgroep hulle basiese behoefte begin
kry het… Ek dink baie keer hierdie mense wat hier by my gebou het… dan bou hulle
hier dan gaan hulle huis toe. Dan bly hulle in ’n sinkhuisie dan dink hulle daai man bou
’n huis waar hierdie hele familie kan gaan in bly, want waaruit sien hy dit? Uit sy tekort
aan basiese behoeftes. Dit het niks te doen met rassisme nie.
Albert: Kom ons praat gou oor apartheid self. As julle nou moes terugdink aan die
beleid wat ons tot 1994 toe gehad het, wat sou julle nou sê was die probleem met
apartheid as daar ’n probleem met apartheid was.
Naomi: Ek dink dit was die uitspel van die blank en nie-blank. Dit was sigbaar gemaak.
Albert: Iemand het destyds in die groep gesê ons fout was dat ons dit op die wetboeke
geplaas het. Dit was in elk geval daar; ons het net ’n wet daarvan gemaak en toe is
almal ongelukkig daaroor.
Mike: Ek dink dit is absoluut die waarheid. Ons het vanmôre daaroor gepraat dat ’n
blanke man en ’n anderskleurige vrou mag nie saam voor in ’n bakkie gery het nie.
Hoekom nie? Dit was wetgewing. Hoe prakties was dit uitvoerbaar en vir watter rede
was die wet daar? Ek dink dit is totaal ridiculous, die wette wat gemaak was. Ons het
daarmee saamgelewe en al kon ons die wette verander, want jy kon nie teen die wet
optree nie. As jy byvoorbeeld gekom het en daar staan slegs blankes dan was dit vir