LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 9: Opvolggesprek met Elsa en Frans
p570
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
kind gevang, die naelstring geknip en die hele werke. Maar in elk geval, die babatjie is
verlede Vrydag, kyk Saterdag is die begrafnis, die vorige Vrydag is hy dood. Daai
mense kan nie emosie toon nie. Hulle, die ma, die dogter wie se kind dit is, het so ʼn
bietjie trane geloop. Die ma, die ouma en die pa die mense is soos standbeelde. Hulle
kan nie emosie toon nie, want hulle so gewoond daaraan om nie te mag sê hoe jy voel
nie of te wys hoe jy voel nie. Jy is rubbish, jy is hier om vir my te werk en jy doen wat
ek vir jou sê. Dit was vir my verskriklik. Dit was rêrig vir my ʼn verskriklike ervarings. En
ek is oortuig in my hart dit is nie net dat hulle onemosionele mense is... ek meen dit is
ʼn groot ding as jou babatjie of kleinkind dood gaan. Ek het my morsdood gehuil maar
hulle kan nie emosie toon nie.
Frans: En die agtergrond van die ouma en oupa, dit is nou die F wat ek nou sê die
alkoholis is. So wat ek wil sê is die ouma is totaal ongeskool, sy kan nie lees of skryf
nie. Ons het nog so ʼn groot horlosie wat ek nog persent gekry het by my Welkom
personeel toe ek weg is. Sy sit die horlosie in ons kamer onderstebo, sy het nie ʼn
cooking clue hoe om ʼn horlosie te lees nie. Nou hulle was hier gewees, en ek het met
F gepraat. F is vir my ʼn bietjie slimmer, maar hulle is ongeskool en het van plaas tot
plaas getrek daar was nie tyd gewees vir die klein meidjie om skool te gaan nie. Maar
F weet tot van die krisisse in Griekeland maar hy sit nou die hele dag en TV kyk as hy
nou nie drink nie. Maar ons staan nou daar voor die graf en ouma staan daar en die
oupa staan daar en die vroutjie wie se kind dit is. Ek vra vir haar S is jy oraait, en ek vat
so aan haar skouer. Ja meneer ek is OK. Elsa het later met haar in die kar gaan sit.
Daar is geen emosie nie.
Albert: So hulle is oor jare so geleer.
Frans: Jy weet Albert, ek en Elsa het daaroor gepraat nog voor ons geweet het van
hierdie gesprek. Ek sê vir Elsa, weet jy dit gaan ʼn hele paar geslagte neem, geslagte,
alvorens daai mense op ʼn vlak gaan kom waar hulle menswaardigheid herstel gaan
word. Uit die aard van die saak nie daai mense nie maar ek praat nou van agter... die
evolusionêre proses.
Albert: Ja, want jy tel nog iets by jou pa en jou oupa op van onsekerheid.
Frans: Hier kom hulle en ons is daar in die hospitaal en daar is ander ma’s met
vroeggebore babas. Toe sê daai een vrou ook vir ons hulle ken nie van om so
behandel te word nie, soos kerk toe ry en sulke dinge. Toe sê ek vir haar maar ons