LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 5: Die post-apartheid verhaal?
p266
steeds nie daarin geslaag om die meerderheid wit mense te oortuig van die onreg wat
deur apartheid aan die menswaardigheid van swart Suid-Afrikaners gedoen het, of die
gevolge daarvan nie.
3. Die hart van apartheid
Dit is belangrik om duidelikheid te kry oor wat presies die fout van apartheid was. In
hoofstukke drie en vier is uitgewys dat die mede-navorsers oor die algemeen vaskyk
teen klein apartheid, die praktiese reëls wat die daaglikse lewe van swart mense
bepaal het, byvoorbeeld aparte geriewe vir die verskillende rasse. Daar was min begrip
vir die onderliggende uitgangspunte van rassisme of die aantasting van
menswaardigheid. Oor die algemeen het die mede-navorsers baie oppervlakkig na die
verlede gekyk en byna nêrens het hulle dit teologies probeer beoordeel nie.
3.1 Senzeni na?
Tydens die WVK se ondersoek na die dood van die sogenaamde Cradock Vier, hervat
die voorsitter, aartsbiskop Tutu, die verrigtinge na ʼn onderbreking met die lied wat
begin met Senzeni na?- Isono sethu bubumnyama (Krog 1998a:43). Dit is ʼn bekende
struggle-lied (Tutu 1999:17) wat in Afrikaans lui: Wat het ons gedoen? Ons sonde is
dat ons swart is. Vir die beleid van apartheid was ʼn swart vel egter genoeg; vir wit
mense het dit blykbaar sin gemaak, vir swart mense nie. Hoe lank voor alle wit mense
hierdie lied sal verstaan en deur hulle erkenning die menswaardigheid van swart
mense herstel?
3.2 Hoe wittes apartheid (ge)sien (het)
“Apartheid was die fout van enkelinge” skryf Toerien (2011:elektroniese bron). Hy vertel
ook van ʼn jong dr. Niel Barnard – die latere hoof van die SA Intelligensie-diens – wat
hom jare gelede só reggehelp het: “vergeet van die storie van die Christelike beleid van
apartheid versus die humanistiese beleid van gelykstelling. Want as apartheid nie
gelykheid bring nie, kan dit nie regverdig wees en dus Christelik wees nie.” Die ironie is
dat wanneer Toerien dit skryf, hy dit geensins repudieer nie; hy aanvaar dit as die