LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 1: Apartheid onder die loep geneem
p2
2. Inleidend
In hierdie navorsingsverslag word die verhaal vertel van 'n aantal wit Afrikaanssprekende
Christene in Welkom in die Noord-Vrystaat, wat almal bande met die
Nederduitse Gereformeerde Kerk (NG Kerk) het 3 . Veralgemenend beskou was die
deelnemers aan hierdie navorsingsproses, wat ek graag mede-navorsers noem, die
bevoordeeldes van apartheid en dikwels ook die voorstanders daarvan. Terselfdertyd
was hulle ook mense wat vanuit 'n Christelike geloofsposisie geleef het met al die
etiese elemente wat dit impliseer. Soos alle ander Suid-Afrikaners het hul lewe ook
onherroeplik verander ná die 1994 verkiesing. Die bevoorregte posisie wat hierdie
minderheidsgroep onder apartheid beklee het, het dramaties verander met die oorgang
na ’n meerderheidsregering. Hierdie oorgang alleen was al moeilik, maar na die
onthullings by die Waarheids-en-Versoeningskommissie (WVK) was dit vir my as wit
pastor van ’n groot gemeente, wat nog altyd byna volledig bestaan het uit wit mense,
duidelik dat hulle begeleiding nodig sou hê om hulle in hierdie oorgangtyd te help.
Daarom is hierdie groep beperk tot blankes 4 , omdat ons die mense
is wat in die ou bedeling in 'n spesifieke bedeling gestaan het
en nou in die nuwe bedeling moet vrede maak met ons eie verlede
[Albert 1-040] 5 .
Oor 'n tydperk van etlike maande word hierdie mense mede-navorsers (Epston 2004:3)
in 'n projek oor hoe, gegewe hulle spesifieke verlede, wit Afrikaanse Christene leef in
wat algemeen genoem is “die nuwe Suid-Afrika” (Beukes, Davies, Van der Kooy, & Van
Wyk 1991; Silber 1991).
Die uitdrukking “wit Afrikaanse Christene” word nie as ʼn outomatiese samevoeging
gebruik, so asof die een term noodwendig die ander veronderstel nie. Daar sou
geargumenteer kon word dat die begrip wel so gefunksioneer het in die tyd van
apartheid. Wat waarskynlik begin het as ʼn konvensie, het later ʼn selfstandige konstruk
3 Die navorsing fokus, soos die titel ook lui, op lidmate van die NG Kerk. Ek is egter van mening dat die
temas wat aan die orde kom algemeen binne die wit Afrikaanse Christengemeenskap voorkom. Daarom
word in hierdie navorsing ook uitvoerig aandag gegee aan die menings van ander wit Afrikaners.
4 Die woord “blankes” word hier gebruik, omdat dit ʼn aanhaling uit ʼn gesprek is en die woord só in die
gesprek gebruik is. Sien my verduideliking oor die gebruik van wit, swart, blank en so meer later in die
teks.
5 Die metode van verwysing na aanhalings uit die gesprekke word later in hierdie hoofstuk volledig
bespreek.