LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 8: Gesprek 8 (19 November 1998) p553
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
rassisme nie. Dit is 'n proses. Die ou man in die plakkerskampe, daar is geen
regstellende aksie wat hom gaan help nie, niks wat ons kan opoffer kan nou iets aan
die saak doen nie, maar oor 20 of 50 jaar dalk.
Albert: Is die situasie rondom die kinders wat sukkel om werk te kry en so meer – is
daai situasie per se goed of sleg. Hoe dink jy daaroor?
Isak: Uit 'n blanke en swart perspektief is dit sleg. In die sin dit is baie moeilik vir
gegradueerde swartes en blankes kry nie werk nie.
Albert: Dit is werkloosheid in die algemeen.
Isak: Dit is werkloosheid in die algemeen. Dit is goed in die algemeen. Die blankes
moes bietjie leer om nie staat te maak op die bevoorregte posisie nie. Ons moet leer
om vir onsself iets te doen. Ons moet ons eie inisiatief gebruik.
Naomi: Dit kom weer neer dat waar daar 'n wil is, is 'n weg. Ek het ook op 'n plaas
grootgeword, ons het twee kleurling families op die plaas gehad, en hulle was my
maatjies gewees. Die een familie het agt kinders gehad en die ander het twee kinders
gehad. Ons was van sewe-uur vanoggend tot sewe-uur vanaand in mekaar se
geselskap. Ek het niks anders geken as daai kleurling kinders nie. En toe ek 18 jaar
oud is kom ek in die stad en ek sien vir die eerste keer swartes, en ek kan nie met hulle
vereenselwig nie. Want hulle is net nie dieselfde as die kinders waarmee ek
grootgeword het nie. En dit was vir my 'n aanpassing gewees.
Mike: Ek kan verstaan hoekom Elsa sê wat sy sê. Die geleentheid wat die kleurling
kinders op die plaas gehad het, teenoor die geleentheid wat julle gehad het om skool
toe te gaan, dit is nie dieselfde nie, Dit aanvaar 'n mens. Dit betwyfel ek geensins nie.
Dis ook nie die argument wat ons nie sê nie. Hulle het minder geleenthede gehad,
hulle het gesukkel. My argument is, om 'n koek te vat en hom weg te vat by die een en
vir die ander een te gee, is totaal verkeerd. Om daai koek in kleiner stukke te sny,
elkeen het nou minder maar almal het iets. Hoekom nie twee koeke bak nie? En dit
weier ons om te doen in die land. Ons weier om meer produktief te raak, om
werksgeleenthede te skep, want die besighede word bedryf deur die blankes. Dan vra
ek vir 'n swartman met 'n besigheidsgraad, 'n swartman, waarom begin jy nie 'n
besigheid nie? Dan vra hy waar moet ek hom begin, begin ek hom in die dorp, moet ek
kompeteer met die blanke man wat al jare lank 'n besigheid het, begin ek hom in die