LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 3: Die verhaal oor apartheid – verlede tyd
p153
die wit ou met matriek en vier jaar [Rose 7-150]. Selfs
die eksamens bevoordeel die wit skole. Die vraestelle
vir die kleurling skole is moeiliker as soortgelyke
vraestelle vir die wit skole. Vergelyk jy ʼn standerd
agt Raad van Verteenwoordiger-vraestel (die bruin
vraestel), is die gelykstaande aan ʼn wit matriek
vraestel [Rose 7-155].
Dit is dus ʼn vraag of swart en bruin Suid-Afrikaners ten opsigte van
onderwys werklik so baie gehad het om oor bly te wees soos hierbo
beweer word.
In ʼn ander aspek van ontkenning verskoon van die mede-navorsers hulleself so: ek
het nooit gepraat van ʼn "kaffer" nie, ek het nooit sleg gepraat
van die ander persoon, van die anderskleurige nie [Danie 4-062] of
elders Ek voel nie skuldig as ʼn rassis nie, want ek het nooit
hulle gehaat of benadeel nie [Mike 2-658]. Die rasionaal hieragter is blykbaar
dat indien jy nie self swart mense anders behandel as wit mense nie, daar nie ʼn
probleem met apartheid is nie – in elk geval nie wat jouself aanbetref nie.
Jonker (1998:210) weerlê hierdie posisie baie goed wanneer hy aanvoer
dat swart mense se bitterheid niks te make het met die manier waarop
ons as individue teenoor hulle opgetree het nie, maar oor die opset in
die land wat ons bevoordeel en hulle benadeel het. ’n Ander wit
waarnemer, Nicol (1989:67), stem saam dat die probleem nie gesetel is
in individuele handelinge nie, want "many of the agents of the Apartheid
ideology were and are not bad people with personal hate for blacks, but
they built a social system which was based on the fact that whites do not
like blacks to be close to them and which damages the prospect of
blacks. This is hate. This is a direct contradiction of the will of God."
Watter argumente die wit gemeenskap ook al aanvoer ter ontkenning van die impak
van apartheid, dit sal nie die verhale van diegene aan die ontvangkant van apartheid,
soos dit aan die WVK vertel is, ongedaan kan maak nie. Geen argument kan
aangevoer word dat apartheid nie die swart mense van Suid-Afrika nadelig geraak het
nie. Hoeveel goed daar ook al gedoen is in die apartheidsera, dit is gedoen met die