LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 5: Die post-apartheid verhaal?
p273
geskei te hou in twee aparte wêrelde. Dit maak dat daar min begrip vir swart mense se
ervarings is. Daar is egter ook ʼn onwilligheid en klaarblyklike onvermoë om afstand te
doen van beskouings van meerderwaardigheid wat oor jare gekweek is.
Solank skuld, vooroordele en bevoorregting nie erken en hanteer word nie, solank die
aparte wêrelde van apartheid nie oorkom word nie, is dit ʼn los draad wat enige tyd weer
kan uitrafel, soos wanneer daar oor regstellende aksie gepraat word. Dieselfde draad
rafel ook uit as daar oor die toekomstige rol van die NG Kerk of die Belydenis van
Belhar gepraat word. Diegene wat met los drade die toekoms wil aanpak, loop die
gevaar om gepootjie te word. In die res van hierdie hoofstuk sal die los drade keer op
keer na vore kom.
3.6 So moeilik om aan te beweeg?
Gedurende die afgelope paar jaar was daar verskeie voorvalle waar die los draadjie
mense gepootjie het. In hoofstuk vier is verwys na die twee modelle se ongelukkige
Twitter-tirades (Hartley & Germaner 2012:elektroniese bron) en die gefrustreerde
student se Facebook-fiasko (John 2012:elektroniese bron).
In dieselfde hoofstuk is ook verwys na Annelie Botes wat praat oor swart mense:
In my grootwordjare op Uniondale was daar geen swart mense nie. As
daar een rondloop, was dit ’n bandiet wat dros. En dan moet jy
hárdloop, want hy gaan jou vang, nè... Ek wéét hulle’s net sulke mense
soos ek. Ek wéét hulle’t dieselfde regte as ek. Maar ek verstáán hulle
nie. En dan… hou ek nie van hulle nie. Ek vermy hulle, want ek’s bang
vir hulle (Retief 2010:elektroniese bron).
Dit is duidelik dat die los draad van apartheid se twee wêrelde vir Botes gepootjie het,
sonder dat sy dit eers besef het. Haar apartheidsjare-ervaring is steeds normatief vir
haar omgang met swart mense.
Daar is egter ook ander voorbeelde waar die los draadjie netjies vasgeknoop is. Dawie,
ʼn rubriekskrywer van Die Burger, skryf op 24 Mei 2008 ʼn artikel oor xenofobie – die
vrees vir “Die Ander”. Die ironie is dat die woord xenofobie ewe goed deur die woord
apartheid vervang sou kon word. Dawie (2008:18) skryf: