LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 2: Die oorsprong van die apartheidsverhaal
p69
being and, as with white people, there were good and bad ones. He repeatedly told us
to apply the principle of right and wrong, not white or black or right of left." Dit is ook
vanuit so ʼn huishouding dat Frans opmerk: my pa (het) in die aande die
swarte wat in daai klein kamertjie bly wat Ben van gepraat het,
ingenooi as hulle daar was om saam met ons huisgodsdiens te hou
[Frans 1-442].
Maar dit was in hierdie selfde huishoudings waar
most whites were so afraid of Africans that they never went anywhere
near the townships ... They crossed the road when they saw Africans
coming, or locked the doors of their cars. They were so scared that
they wouldn't even attend professional soccer matches in the secure
heart of white Johannesburg because they knew blacks would be
present in large numbers (Malan 1990:144).
Elsa sluit aan by hierdie stereotipiese siening van swart mense. Sy sê:
die geskiedenis wat ons in die skool geleer het, het
ons geleer swartmense is barbare. Die Zoeloes het
die babatjies se koppies teen die wawiele stukkend
geslaan. We were brainwashed. Baie van die witmense
vandag nog, is bang vir swartmense want dit is hoe
ons grootgeword het. Ons het van kleins af gedink
swartmense is barbare. Daar bestaan nog steeds 'n
soort van 'n vrees by baie witmense [Elsa 7-330].
Terselfdertyd, en desondanks die respek wat wit mense beweer hulle vir swart mense
gehad het, blyk dit in orde te wees om swart mense as minderwaardig te behandel,
omdat hulle dikwels so gesien is. Swanepoel (1997:26) vertel van ʼn KwaZulu-Natalse
boer se raad: "I must give knives to the black people so that they can kill each other.
Kaffirs are not people, they are animals." Selfs kerkleiers was baie negatief in hulle
assessering van swart mense in Suid-Afrika. Die Afrikaanse digter en kerkman Totius
(Du Toit 1955:11) praat oor Suid-Afrika as “...ons swart wêreld-deel waar die mees
algemene barbaarsheid sy hoogste triomfe gevier het.”
Elsa herinner dieselfde houding uit haar vroeë kinderjare: want dit is so in ons
ingeteel, in ons kele afgedruk van kleins af dat swart mense