LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 12: Opvolggesprek met Hanlie
p612
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
Hanlie: Ja, in werklikheid wel.
Albert: So rondom taal en in ʼn seker sin woonbuurte. Woonbuurte minder so, maar
definitief wat taal aanbetref.
Hanlie: Kyk skool het oneindig mos ʼn baie groot rol gespeel. Ek meen, ek praat nou
ook weer klein. Die dingetjies wat ek noem is maar klein. Soos, die oudste seun van T,
sy beste maat is ʼn swart seun.
Albert: Hulle was heelwaarskynlik saam op skool.
Hanlie: Hulle was saam op skool en trouens hy gaan nou – hy was toe in ʼn ander
hoërskool – hy gaan nou terug Hillcrest toe. En toe ek sê wat is een van die redes, toe
sê hy sy maats is daar. Toe sê ek maar is Mpho daar? Ja, hy is daar. So hulle slaap
oor en weer en hy gaan saam met hulle, die gesin, saam met vakansie as hulle hom
nooi en dan gaan hy saam met hulle vir ʼn maand weg met vakansie. So vir hom is
totaal niks snaaks nie. Maar, hulle, die gesin, die swart gesin praat – om een of ander
rede het hulle besluit – hulle praat Engels met hulle kinders seker ook om hulle
Engelse skool makliker te maak. Ek neem aan hier en daar praat hulle onder mekaar
Zulu, maar 90% is Engels so daarom is die taal nie ʼn probleem nie. So ek voel, ek voel
die onderwysstelsel moet op een of ander manier met al sy baie foute wat hy het en al
die probleme moet ons begin, ek wil sê vanaf graad 1 af.
Albert: [My vrou] het nou gesê, hulle moet nou vir die kinders ook Afrikaans leer. Kyk
hulle voertaal is Engels, almal swart Sotho-sprekende kinders, meeste van hulle Sotho,
maar hulle moet nou ook onder andere ook Afrikaans leer in die skool. Die arme
goedjies kan nog nie eens Engels praat nie, want hulle kom uit ʼn ander agtergrond, so
iewers gaan daar dalk iets daarvan gebeur. Maar jy is reg.
Hanlie: Jong ek dink ons misgis ons met die brein van ʼn kind, hulle sê eintlik mos, die
geleerdes, tot sewe jaar toe kan jy vir ʼn kind enige iets leer. En daar bestaan nie iets
soos moeilik nie. ʼn Woord is nie vir hom moeilik nie, ʼn som is nie vir hom moeilik nie.
So as jy vir jou kind sê... voor hy sewe word kan jy vir hom die moeilikste som leer,
moet net nooit vir hom sê maar hierdie een is nou ʼn bietjie moeilik nie, want daar
bestaan nie vir hom iets soos moeilik nie. En ek dink ʼn kind se brein kan maklik drie
tale optel voor skool. So as jy dit voorskool kon doen is dit nog beter, maar al is dit net