LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 2: Die oorsprong van die apartheidsverhaal
p58
Human (2001:91) vra, is hierdie afdeling die plek om aandag te gee aan die persone
en / of diskoerse wat ʼn rol gespeel het in die ontwikkeling van die beleid van apartheid
en die spesifieke situasie van die mede-navorsers. Die navorsing gee aandag aan die
mede-navorsers se siening van sake soos rassisme, skuld, versoening, regstellende
aksie en die rol van die kerk in hierdie sake. In die aanvanklike navorsing word gepoog
om te verstaan hoe die mede-navorsers in 1998 dink oor hierdie sake en watter impak
die onthullings voor die WVK op hulle sienings gehad het.
In die opvolgnavorsing word dieselfde sake in die lig van die gebeure van die
voorafgaande veertien jaar weer aan die orde gestel. Hierdie gebeure sluit onder
andere in die hele Boetman-debat wat Chris Louw (2001a) aan die gang gesit het oor ʼn
geslag jong mans wat voel dat hulle deur die vorige geslag misbruik en mislei is; oudminister
Adriaan Vlok (De Lange 2006:1) wat eerwaarde Frank Chikane se voete was
as simboliese handeling van skuldbelydenis; die voorval by die Skielik-township
(Mouton 2008a:1) waar ʼn jong wit man lukraak op swart mense begin skiet en drie
persone gedood het; en die Reitz-video debakel by die Universiteit van die Vrystaat
(Cloete 2008:1). Hierdie is maar enkele van die uitstaande gebeure van die afgelope
aantal jaar. Dit alles speel af teen die agtergrond van ’n land met toenemende misdaad
en geweld (Pienaar 2008:2; Van der Watt, 2007:9), swart-beheerde munisipaliteite wat
al minder en minder slaag in dienslewering (Steenkamp 2009:1), grondhervormings
wat klaarblyklik misluk (Beeld 2009b; Van der Walt 2010) en regstellende aksie wat
deur wit mense as omgekeerde rassisme (Hermann 2007) ervaar word. Die kwessie
van wit skuld is weer in 2010 op die voorgrond geskuif met Samatha Vice (2010) se
artikel How do I live in this strange place? en Anton van Niekerk (2011) se reaksie
daarop in die Afrikaanse dagbladpers. Die daaropvolgende reaksie (vergelyk onder
andere Saunders 2011) wys dat hierdie debat nog baie lewendig onder wit Afrikaners
is.
Vanuit die NG Kerk se geledere skryf Jonker (1998) oor die Kerk se politieke bande
wat haar “profetiese roeping” (Jonker 1998:3) in die slag laat bly het. Hy koppel ook die
NG Kerk se steun aan apartheid aan ʼn morele legitimering van “die bevoorregte posisie
van die blanke minderheid” (Jonker 1998:42).
In 1999 publiseer die baie bekende anti-apartheid kerklike, emeritus aartsbiskop
Desmond Tutu, sy boek No future without forgiveness. Hierin beklemtoon hy die
noodsaak van vergifnis ter wille van die pad vorentoe: “we are people who know that